SPRAWOZDANIE
z prac zespołu powołanego Poleceniem Służbowym Nr 17/2013 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie przygotowania projektu regulacji dotyczącej zasad używania pojazdów elektrycznych dla prowadzenia działalności gospodarczej
WNIOSKI WRAZ Z PRZEBIEGIEM PRAC ZESPOŁU I KONSULTACJI SPOŁECZNYCH.
1. Założenia ogólne regulacji.
Propozycje zawarte w niniejszej regulacji są warunkowe i będą podlegać weryfikacji oraz nadzorowi przez Miasto we współpracy m.in. z Policją i Strażą Miejską w zakresie ich przestrzegania przez przedsiębiorców wykonujących obsługę ruchu turystycznego pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym.
Po trzech miesiącach od daty wdrożenia regulacji, zostanie przeprowadzona przez Miasto kontrola jej funkcjonowania. Kolejne kontrole odbywać się będą w cyklu półrocznym.
W przypadku nie przestrzegania przez przedsiębiorców nowych regulacji, działania Miasta będą zmierzać do wdrożenia rozwiązań o charakterze restrykcyjnym, prowadzącym do dalszego ograniczenia liczby oraz możliwości wjazdu pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym do centrum Miasta.
W propozycjach Zespołu uwzględniono ustawową zasadę swobody działalności gospodarczej, ochronę rynku pracy, wymogi bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jak również ochronę walorów estetycznych w granicach Parku Kulturowego Stare Miasto.
Mając na względzie aspekt ochrony rynku pracy, należy oczywiście z rozwagą podejść do kwestii ewentualnego wprowadzania drastycznych ograniczeń w możliwościach obsługi ruchu turystycznego pojazdami tego typu. Całkowity zakaz poruszania się na terenie centrum Miasta może doprowadzić do likwidacji drobnych przedsiębiorstw oraz wpłynąć niekorzystnie na rynek pracy, jak i wizerunek Miasta.
2. Wybrane przepisy prawa miejscowego oraz zarządzenia Prezydenta Miasta Krakowa.
Zadaniem Zespołu było opracowanie projektu regulacji dotyczącej zasad używania pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym, wykorzystywanych dla prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności w centrum Miasta.
W tym zakresie uwzględniono:
1. Uchwałę nr CVI/1454/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 25 sierpnia 2010 r. w sprawie ustalenia dla Prezydenta Miasta Krakowa kierunków działania dotyczących ograniczenia ilości pojazdów z napędem elektrycznym w strefie ograniczonego ruchu A i B. Uchwała określa stanowisko Rady Miasta Krakowa w kierunku ograniczenia ilości oraz ruchu pojazdów z napędem elektrycznym w strefie ograniczonego ruchu A i B.
2. Uchwałę nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Stare Miasto. Uchwała dopuszcza wykonywanie działalności gospodarczej w formie obsługi ruchu turystycznego pojazdami o napędzie elektrycznym przy wymogu legitymowania się zezwoleniem wydanym przez zarządcę dróg – cyt. „z zachowaniem warunków określonych w § 3 ust. 1, dopuszcza się możliwość prowadzenia występów ulicznych artystów, działalności usługowej i handlowej, niewymagającej zaplecza technicznego, działalności polegającej na organizacji czasowych wystaw, pokazów, a także działalności z zakresu obsługi ruchu turystycznego (pojazdy konne i pojazdy o napędzie elektrycznym). Prowadzenie takiej działalności na terenie dróg publicznych wymaga zezwolenia zarządcy drogi wydanego zgodnie z przepisami odrębnymi, a na pozostałych terenach zawarcia stosownej umowy z Gminą Miejską Kraków.”
3. Uchwałę nr XII/131/11 Rady Miasta Krakowa z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Stare Miasto”. Przedmiotowa uchwała dopuszcza możliwość utworzenia miejsc postojowych dla pojazdów ruchu turystycznego m.in.: na dwóch placach miejskich (na Małym Rynku i na Placu Szczepańskim) oraz na przedłużeniu ul. Mikołajskiej.
4. Zarządzenie nr 20/2004 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 12 stycznia 2004 r. w sprawie zasad użytkowania i ochrony przestrzeni publicznej historycznego zespołu Miasta Krakowa (z późn. zm.). Zarządzenie umożliwia postój dla pojazdów wolnobieżnych z silnikiem elektrycznym wyłącznie na ul. Brackiej, ul. Pijarskiej, ul. Sławkowskiej oraz w pasie drogowym Placu Mariackiego. Warunkiem korzystania z postojów jest uzyskanie decyzji administracyjnej lub zawarcie umowy z zarządcą terenu.
5. Zarządzenie nr 1104/2009 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 21 maja 2009 r. w sprawie zarządzania Rynkiem Głównym w Krakowie (z późn. zm.). Zarządzenie precyzuje zasady udostępniania nieruchomości i przestrzeni Rynku Głównego oraz ustala limit 35 pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym dziennie, które mogą przejeżdżać przez Rynek Główny w Krakowie.
6. Zarządzenie nr 906/2008 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 9 maja 2008 r. w sprawie zarządzania Małym Rynkiem, Placem Wolnica i Placem Szczepańskim w Krakowie. Zarządzenie wskazuje na kompetencje Zarządzającego Placami w zakresie ustalania zasad i wydawania zgody na wjazd, przejazd oraz postój pojazdów.
Proponowane przez Zespół regulacje mieszczą się w obowiązujących uwarunkowaniach prawnych (z wyłączeniem ul. Pijarskiej wskazanej w zarządzeniu nr 20/2004 PMK z późn. zm.).1
Część rekomendowanych rozwiązań będzie wymagać uwzględnienia w nowych projektach organizacji ruchu, planowanych w kolejnych latach (oznakowanie pionowe i poziome ulic). Nowe rozwiązania będą wprowadzane w trybie i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach.
----------------------------------
1 Aktualnie trwają prace nad zmianą treści zarządzenia nr 20/2004 PMK z dnia 12 stycznia 2004 r. w sprawie zasad użytkowania i ochrony przestrzeni publicznej historycznego zespołu Miasta Krakowa.
Przewidywane zmiany uwzględniają ochronę obszaru Parku Kulturowego Stare Miasto między innymi przed nadmiernym zagęszczeniem pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym na tym terenie.
W tym zakresie propozycje Zespołu przewidują m.in.:
a) racjonalne i uzasadnione wyznaczenie miejsc postojowych dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym,
b) ograniczenie możliwości poruszania się tych pojazdów po wybranych ulicach,
c) egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa przez przedsiębiorców (kierowców),
d) podnoszenie walorów estetycznych pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym.
3. Szczególne działania ZIKiT (zakres aktualnej i planowanej zmiany organizacji ruchu).
Zmiany w organizacji ruchu w centrum Miasta sukcesywnie wprowadzane przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu, są związane z porządkowaniem i ograniczeniem ruchu dla wszystkich pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym. Zmiany nie są i nie mogą być ukierunkowane wyłącznie na pojazdy wolnobieżne z silnikiem elektrycznym.
Zgodnie z założeniami, zmiany te dodatkowo (niejako przy okazji) obejmą także ten rodzaj pojazdów.
1. Z dniem 1 czerwca 2013 r. wprowadzono zmiany w stałej organizacji ruchuna Placu Mariackim oraz Placu Św. Ducha. Zgodnie z zatwierdzonym projektem, na Placu Mariackim skrócono do długości 12m odcinek przeznaczony dla pojazdów wolnobieżnych z silnikiem elektrycznym (możliwość postoju pojazdów ograniczono do godzin: 700 - 21 00) (postój główny). Wyznaczono nowe miejsce postojowe na Placu Św. Ducha o długości 25m (postój zasilający). Zmiany wprowadzone na obu Placach, były konsultowane z przedstawicielami firm świadczących usługi przewozowe pojazdami wolnobieżnymi z silnikiem elektrycznym i zostały przez nich zaakceptowane.
2. Na ul. Grodzkiej (od ul. Poselskiej do ul. Podzamcze), ul. Krupniczej(od ul. Loretańskiej do Teatru Bagatela) oraz ul. Pijarskiej (od ul. Jana do ul. Floriańskiej) z dniem 1 lipca 2013 r. została wprowadzona strefa A (pierwszy etap zmian organizacji ruchu w centrum Krakowa). Utworzenie nowych fragmentów strefy A spowodowało, że z wymienionych ulic definitywnie zniknęły samochody. Ulice te stały się ciągami pieszo - rowerowymi.
3. Wprowadzono strefę ograniczonego wjazdu B na placu postojowym zlokalizowanym między ul. Św. Idziego i ul. Grodzką, z wyłączeniem jezdni ul. Św. Idziego.
4. Zlikwidowano miejsca postojowe dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym na ul. Pijarskiej.
5. Od dnia 3 sierpnia 2013 r. nastąpiła zmiana stałej organizacji ruchu na ul. Senackiej i ul. Kanoniczej, której celem było wyeliminowanie ruchu pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym z tych ulic.
6. W związku z planowaną przebudową ciągu ulic Podwale – Dunajewskiego – Basztowa:
a) wprowadzony będzie jeden kierunek ruchu od Placu Matejki do ul. Zwierzynieckiej, z wyznaczeniem drogi rowerowej przy krawędzi Plant od Placu Matejki do ul. Franciszkańskiej,
b) zostanie zamontowany separator oddzielający torowisko tramwajowe od pasa ruchu dla pojazdów po stronie zachodniej ul. Westerplatte, od skrzyżowania z ul. Basztową do lewoskrętu w ul. Kopernika.
7. W 2014 r., wraz z przebudową ciągu ulic Basztowa – Westerplatte:
a) wprowadzony zostanie jeden kierunek ruchu na ulicy Basztowej (od ul. Westerplatte do ul. Szpitalnej oraz od ul. Zacisze do Placu Matejki) wraz z wyznaczeniem drogi rowerowej,
b) wprowadzony zostanie jeden kierunek ruchu na ul. Westerplatte (od ul. Wielopole do ul. Lubicz) wraz z wyznaczeniem drogi rowerowej przy krawędzi Plant,
c) wprowadzony będzie jeden kierunek ruchu na ul. Św. Gertrudy (od ul. Stradomskiej do ul. Starowiślnej) wraz z wyznaczeniem drogi rowerowej przy krawędzi Plant,
d) wprowadzona zostanie strefa ograniczonego wjazdu B na ul. Basztowej (od ul. Pawiej do ul. Szpitalnej).
Opisane powyżej planowane zmiany w organizacji ruchu nie pozwalają na obecnym etapie określić, jakimi trasami pojazdy (w tym pojazdy wolnobieżne z napędem elektrycznym) będą mogły się poruszać. Warto jednak podkreślić, że w przypadku konieczności wprowadzenia restrykcyjnych działań, istnieje możliwość zakazu wjazdu do poszczególnych rejonów wszystkim pojazdom wolnobieżnym z silnikiem elektrycznym oraz wyznaczenia dla nich innych miejsc postojowych.
4. Przebieg prac Zespołu i konsultacje społeczne
Zespół rozpoczął swoją działalność na mocy Polecenia Służbowego nr 17/2013 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie przygotowania projektu regulacji dotyczącej używania pojazdów elektrycznych dla prowadzenia działalności gospodarczej.
Podczas trzech spotkań, które odbyły się w okresie od czerwca do sierpnia 2013 r., Członkowie Zespołu zapoznali się z problemem dotyczącym pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym oraz podjęli próbę wypracowania regulacji dotyczącej zasad używania tych pojazdów dla prowadzenia działalności gospodarczej. Efektem tego etapu prac Zespołu było sporządzenie „Projektu Sprawozdania” (z dnia 21 sierpnia 2013 r.), który został umieszczony w BIP-ie, celem umożliwienia zainteresowanym wniesienia uwag, propozycji oraz wniosków.
W odpowiedzi siedem podmiotów przedstawiło swoje propozycje. Zostały one rozpatrzone na kolejnym (czwartym) posiedzeniu Zespołu, które miało miejsce we wrześniu 2013 r.
W październiku 2013 r. Zespół przeprowadził konsultacje społeczne o charakterze otwartym. W konsultacjach udział wzięli: zainteresowani przedsiębiorcy (przedstawiciele firm obsługujących ruch turystyczny pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym), radny Rady Dzielnicy I Stare Miasto, jedna osoba fizyczna (łącznie 15 osób). Na spotkanie konsultacyjne zaproszono dwóch Radnych Radny Miasta Krakowa (Pana Wojciecha Wojtowicza – Przewodniczącego Komisji Infrastruktury RMK i Pana Jerzego Sonika).
Podczas spotkania, zaproszeni (goście) uczestnicy przedstawili swoje postulaty i wnioski wraz z uzasadnieniem.
Zespół spotkał się ponownie w dniu 16 października 2013 r., celem zweryfikowania wszystkich oczekiwań zainteresowanych, zarówno tych, które zostały wcześniej złożone w formie pisemnej, jak i tych wyrażonych ustnie podczas spotkania konsultacyjnego.
Na spotkaniu dokonano podsumowania działań Zespołu oraz przyjęto ostateczną regulację dotyczącą zasad używania pojazdów elektrycznych dla prowadzenia działalności gospodarczej.
5. Proponowane przez Zespół regulacje (wg załącznika - tabeli).
Przyjęte przez Zespół rozwiązania przewidują:
1. W ramach prac nad zmianą zarządzenia nr 20/2004 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia
12 stycznia 2004 r. w sprawie zasad użytkowania i ochrony przestrzeni publicznej historycznego zespołu miasta Krakowa (z późn. zm.), wprowadzona zostanie stosowna regulacja (dot. treści § 7 ust. 3 zarządzenia nr 20/2004 PMK). Będzie ona spójna z treścią § 6 ust. 4) uchwały nr CXV/1547/10 RMK z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego Stare Miasto oraz przyjętymi przez Zespół rozwiązaniami. Wprowadzona zmiana ukonstytuuje już wprowadzone oraz planowane do wprowadzenia zmiany dotyczące lokalizacji miejsc postojowych dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym.
(podmiot odpowiedzialny: Wydział Spraw Administracyjnych UMK)
2. Przedsiębiorcy prowadzący działalność pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym w granicach Parku Kulturowego Stare Miasto obowiązani są i nadal będą uzyskiwać zezwolenie na wjazd na drogi publiczne oraz zawierać umowy cywilnoprawne z Gminą Miejską Kraków (zgodnie z treścią § 6 ust. 4 uchwały nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Stare Miasto).
(podmiot odpowiedzialny: ZIKiT oraz Wydział Spraw Administracyjnych UMK – odpowiednio)
3. Powołanie Stałego Zespołu Konsultacyjnego, w skład którego wejdą m.in. przedstawiciele przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne pojazdami wolnobieżnymi z silnikiem elektrycznym (wyłonieni przez to środowisko). Stały Zespół Konsultacyjny określi m.in. standardy, których spełnienie będzie warunkować uzyskanie zezwolenia (dotyczące estetyki, zapewnienia bezpieczeństwa, itp.).
(podmiot odpowiedzialny: ZIKiT)
4. Wzmożenie działań właściwych instytucji w kierunku zapewnienia bezpieczeństwa w komunikacji zarówno pieszych, kierujących innymi pojazdami oraz samych kierowców pojazdów wolnobieżnych z silnikiem elektrycznym i ich pasażerów.
(podmiot odpowiedzialny: Wydział Ewidencji Pojazdów i Kierowców UMK)
5. Dokonywanie przeglądu funkcjonowania proponowanych rozwiązań (pierwszy po trzech miesiącach od wdrożenia regulacji, kolejne w okresach półrocznych), w szczególności z uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom dróg oraz spełnienia wymogów estetycznych. W zależności od wyników okresowej oceny wprowadzane będą niezbędne zmiany (działania o charakterze restrykcyjnym).
(podmiot odpowiedzialny: ZIKiT, Straż Miejska, Policja)
6. Podjęcie działań zmierzających do ograniczania możliwości korzystania z ogólnodostępnych miejsc postojowych przez pojazdy wolnobieżne z napędem elektrycznym w obszarze ograniczonym I Obwodnicą.
(podmiot odpowiedzialny: ZIKiT)
7. Umożliwienie przejazdu pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym przez Mały Rynek (dot. wyłącznie pojazdów, które zawierają umowy z Wydziałem Spraw Administracyjnych UMK na przejazd przez Rynek Główny).
(podmiot odpowiedzialny: ZIKiT oraz Wydział Spraw Administracyjnych UMK)
8. Podjęcie ścisłej współpracy między Strażą Miejską i Policją w zakresie przeprowadzenia skrupulatnych kontroli pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym (zgodnie z obowiązującymi przepisami), w tym restrykcyjna kontrola wyposażenia pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym w tabliczkę o wymiarach nie mniejszych niż 25 x 15 cm, umieszczoną na prawym boku pojazdu, podającą imię i nazwisko (nazwę) właściciela pojazdu oraz jego adres; jeżeli jeden właściciel posiada kilka pojazdów, na tabliczce powinien być umieszczony dodatkowo numer kolejny pojazdu (wg. treści § 52 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia).
9. Propozycja miejsc postojowych dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym (częściowo uwzględniająca oczekiwania przedsiębiorców).
1. ul. Sławkowska:
- między ul. Pijarską a ul. Św. Marka – dł. 15m
- między ul. św. Marka a ul. Św. Tomasza – dł. 20m
- od strony Rynku Głównego – dł. 5m
2. Plac Mariacki – dł. 12m
3. Plac Szczepański – dł. 12m
4. Plac Św. Ducha – dł. 25m
5. ul. Bracka (od strony Rynku Głównego) – dł. 5m
6. ul. Gołębia (przed ul. Bracką) – dł. 20m
7. ul. Św. Marka (przed ul. Floriańską) – dł. 5m
8. ul. Podzamcze – dł. 20m
9. Plac Dominikański – dł. 5m
10. ul. Podzamcze (przy Placu Na Groblach) – dł. 5m
11. ul. Smocza (przy ul. Bernardyńskiej) – dł. 6m
12. ul. Bernardyńska (przy ul. Św. Idziego) – dł. 6m
Łączna długość proponowanych przez Zespół postojów wynosi: 161m.
Wskazane miejsca postojowe będą zastrzeżone wyłącznie dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym, zgodnie z zainstalowanym przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu oznakowaniem.
Liczbę miejsc postojowych dla pojazdów wolnobieżnych z silnikiem elektrycznym w sposób jednoznaczny określi docelowa organizacja ruchu.
Po jej zatwierdzeniu możliwe będzie określenie dokładnego terminu wprowadzenia zmian końcowych oraz określenie ostatecznej liczby miejsc postojowych.
W 2014 r. planowane są dalsze zmiany w organizacji ruchu w centrum Krakowa, które skutkować będą ograniczeniem ruchu w centrum (w tym także dla pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym).
POZOSTAŁE USTALENIA
z prac zespołu powołanego Poleceniem Służbowym Nr 17/2013 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie przygotowania projektu regulacji dotyczącej zasad używania pojazdów elektrycznych dla prowadzenia działalności gospodarczej
1. Pojazdy wolnobieżne z napędem elektrycznym w świetle obowiązujących przepisów prawa
Pojazdy potocznie nazywane „meleksami” to pojazdy z napędem elektrycznym, których prędkość maksymalna nie przekracza 25 km/h. Pojazdy elektryczne ze względu na konstrukcję są klasyfikowane na ogół do grupy pojazdów wolnobieżnych. Zgodnie z art. 2 pkt 34 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.) pojazd wolnobieżny to „pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z wyłączeniem ciągnika rolniczego”. W związku z tym, że pojazdy wolnobieżne nie podlegają rejestracji, dopuszczenie do ruchu po drogach publicznych pojazdów elektrycznych następuje na podstawie dokumentacji wystawionej przez producenta, w której powinny być zawarte dane techniczne pojazdu, w tym dopuszczalna ilość miejsc, informacja, że pojazd spełnia odpowiednie warunki techniczne oraz wymagania odnoszące się do bezpieczeństwa przewożonych osób. Taki pojazd powinien spełniać odpowiednie wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262, z późn. zm.; t.j. z dnia 6 czerwca 2013 r. poz. 951).
Dopuszczenie do ruchu i przewóz osób pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym regulują następujące przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym:
a) art. 71 ust. 1: Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Przepis ten nie dotyczy pojazdów, o których mowa w ust. 3.
b) art. 71 ust. 3: Pojazd nie wymieniony w ust. 1, przyczepa motocyklowa oraz przyczepa specjalna przeznaczona do ciągnięcia przez ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny jest dopuszczony do ruchu, jeżeli odpowiada warunkom określonym w art. 66.
c) art. 63 ust. 1: Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem ust. 4. W pojeździe nie podlegającym rejestracji liczba przewożonych osób wynika z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu.
Z powołanych przepisów wynika, że „meleks” jako pojazd wolnobieżny jest dopuszczony do ruchu bez obowiązku rejestracji, jeżeli spełnia wymagania określone w art. 66 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, który to przepis statuuje warunki techniczne pojazdów.
Pojazd wolnobieżny powinien być oznakowany trójkątną tablicą wyróżniającą (tablicy wyróżniającej nie wymaga się, jeżeli pojazd wchodzi w skład zespołu i nie jest w nim ostatnim pojazdem). Tablica wyróżniająca powinna być umieszczona z tyłu pojazdu prostopadle i symetrycznie do jego osi podłużnej oraz prostopadle do powierzchni jezdni. Dopuszcza się umieszczenie tablicy po lewej stronie pojazdu, z zachowaniem pozostałych warunków. Pojazd wolnobieżny powinien być wyposażony także w tabliczkę o wymiarach nie mniejszych niż 25×15 cm, umieszczoną na prawym boku pojazdu, podającą imię i nazwisko (nazwę) właściciela pojazdu oraz jego adres; jeżeli jeden właściciel posiada kilka pojazdów, na tabliczce należy dodatkowo umieścić numer kolejny pojazdu.
Z informacji uzyskanych od producenta wiadomo, że firma „Melex” produkuje także pojazdy, które rozwijają prędkość powyżej 25km/h. W konsekwencji taki pojazd należy sklasyfikować jako „pojazd samochodowy” podlegający obowiązkowi rejestracji. Istnieje prawdopodobieństwo, że część pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym poruszających się po drogach Gminy Miejskiej Kraków jest konstrukcyjnie przystosowana do rozwijania prędkości powyżej 25 km/h i w związku z powyższym podlegają one dopuszczeniu do ruchu na podstawie dowodu rejestracyjnego. Zarejestrowanie takiego pojazdu może nie być możliwe, a to z tego powodu, że przepisy rejestracyjne nakładają na stronę obowiązek przedłożenia odpowiednich dokumentów, np. świadectwa homologacji typu pojazdu (dokumentu stwierdzającego, że typ pojazdu spełnia odpowiednie wymagania procedury homologacji). Jeżeli pojazd nie może być zarejestrowany wówczas powinien on zostać wyłączony z ruchu lub może być poddany zmianom konstrukcyjnym ograniczającym prędkość. Brak jest podstaw prawnych by organ rejestrujący kierował taki pojazd na przegląd techniczny i w ten sposób weryfikował wprowadzenie zmian redukujących prędkość. „Meleks” może nie spełniać warunków technicznych dla „pojazdu wolnobieżnego” także z innych powodów np. braku oświetlenia.
Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym „Właściciel pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać go do badania technicznego”. Z powołanego przepisu wynika, że okresowym badaniom technicznym podlegają pojazdy elektryczne poruszające się po drogach publicznych z przyczepami (jako kolejka turystyczna), natomiast pojazdy wolnobieżne (w tym pojazdy elektryczne przystosowane do przewozu osób) bez przyczep nie mogą być traktowane jak kolejki turystyczne i wobec tego nie podlegają okresowym badaniom technicznym.
Wymagania w stosunku do kierujących tego typu pojazdami określone są w ustawie z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011 r. Nr 30 poz. 151 z późn. zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 3 pkt 1 i 2 ww. ustawy, prawo jazdy kategorii: B, C1, C, D1 i D uprawnia do kierowania pojazdem wolnobieżnym. Kierujący pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym nie podlegają również okresowym badaniom lekarskim i psychologicznym wymaganym dla kierowców wykonujących transport drogowy.
Kwestii dotyczących przewożenia osób pojazdami wolnobieżnymi z silnikiem elektrycznym nie reguluje również obowiązująca ustawa o usługach turystycznych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (z późn. zm.). Nie istnieją zatem podstawy prawne wynikające z ww. ustawy, które mogą mieć zastosowanie przy świadczeniu tego typu usług.
Kierujących na drogach publicznych obowiązują przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, natomiast w sprawie egzekucji przepisów jedynymi organami uprawnionymi do ich stosowania są Straż Miejska (w ograniczonym zakresie) oraz Policja.
2. Uprawnienia kontrolne w ruchu drogowym.
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137), statuuje uprawnienia kontroli ruchu drogowego dla Policji oraz innych organów (art. 129 – art. 131). Do zadań Policji należy m.in. czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie, sprawdzanie dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i jego używaniem oraz sprawdzanie stanu technicznego.
Uprawnienia kontrolne przysługują także inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego. Dotyczą one m.in. przypadków: uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem jest w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu, naruszenia przepisów ruchu drogowego w przypadku zarejestrowania tego naruszenia przy użyciu przyrządów kontrolno-pomiarowych, (przenośnych albo zainstalowanych w pojeździe), rażącego naruszenia przepisów ruchu drogowego lub spowodowania zagrożenia jego bezpieczeństwa. W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w ww. zakresie, inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego przysługuje szereg uprawnień Policji w tym m.in. sprawdzanie stanu technicznego pojazdu.
Kolejnym podmiotem posiadającym uprawnienia kontrolne jest Straż Miejska. Kontrola kierujących pojazdami z silnikiem elektrycznym wykonujących przewozy turystyczne odbywa się w oparciu o art. 129 b ustawy prawo o ruchu drogowym, gdzie ujęty został zakres dopuszczalnej kontroli ruchu wykonywanej przez strażników miejskich. Zakres kontroli obejmuje m.in. kierującego pojazdem nie stosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, naruszającego przepisy ruchu drogowego w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego. Uprawnienia kontrolne odnoszą się także do uczestników ruchu naruszających przepisy o zatrzymywaniu lub postoju pojazdów. Przy okazji takiej kontroli strażnicy uprawnieni są do kontroli dokumentów wymaganych podczas kierowania ww. pojazdami, tj. uprawnienia do kierowania pojazdem i dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W ramach wykonywania kontroli, strażnicy są upoważnieni do legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń, co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu. Wykaz wykroczeń, za które strażnicy są uprawnieni do nakładania grzywien w zakresie upoważnienia do kontroli ruchu drogowego, zamieszczony jest w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2003 r. Nr 208, poz. 2026, z późn. zm.). Przywołane rozporządzenie umożliwia ustanowienie w aktach prawa miejscowego przepisów porządkowych w zakresie zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, których naruszenie zagrożone jest karą grzywny. Z uwagi na powyższe uregulowania ustawowe nie jest możliwe poszerzenie uprawnień do kontroli ruchu drogowego w drodze prawa miejscowego.
Pomocnym przy realizacji ww. zadania jest ewidencjonowanie pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym uprawnionych do wjazdu do strefy B przez ZIKiT. Kierowca pojazdu wolnobieżnego z napędem elektrycznym, wjeżdżając do strefy B musi przy sobie posiadać oryginał zezwolenia, a pojazd wolnobieżny z napędem elektrycznym musi być trwale (naklejką na przedniej szybie) oznaczony wynikającym z tego zezwolenia numerem. Ewidencja taka jest i będzie również wykorzystywana w przypadku ujawnienia wykroczeń związanych z postojem w miejscach zabronionych, gdy przy pojeździe nie ma kierującego, albo kierujący w chwili interwencji strażników oświadcza, że pojazdem przyjechała i zaparkowała inna osoba, nie podając jednocześnie danych, umożliwiających ściganie sprawcy. W takiej sytuacji numer ewidencyjny umożliwia skierowanie do odpowiedniego przedsiębiorcy żądania wskazania kierującego w chwili popełnienia wykroczenia. Zauważyć jednak należy, że ewidencji nie podlegają wszystkie pojazdy wolnobieżne z napędem elektrycznym, ale tylko i wyłącznie te wjeżdżające do strefy B.
Kontrola ruchu drogowego może też być wykonywana przez osoby działające w imieniu zarządcy drogi, w obecności funkcjonariusza Policji lub inspektora Inspekcji Transportu Drogowego w stosunku do pojazdów w zakresie przestrzegania przepisów o wymiarach, masie lub nacisku osi, powodujących uszkadzanie lub niszczenie drogi oraz zanieczyszczających lub zaśmiecających drogę.
Organizację, szczegółowe warunki i sposób wykonywania kontroli ruchu drogowego określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. z 2008 r. Nr 132, poz. 841, z późn. zm.).
3. Pojazdy wolnobieżne z napędem elektrycznym na drogach publicznych Gminy Miejskiej Kraków oraz w Rynku Głównym.
Według stanu na dzień 29 października 2013r., Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie wydał 199 zezwoleń dla pojazdów wolnobieżnych z silnikiem elektrycznym.
Wydawane zezwolenia stanowią jedynie potwierdzenie faktu, że mamy do czynienia z pojazdem ubiegającym się o wydanie zezwolenia oraz posiadaniem uprawnień do uzyskania zezwolenia.
Tak znaczna ilość pojazdów wolnobieżnych z napędem elektrycznym do obsługi ruchu turystycznego, poruszających się po ulicach Krakowa, świadczy o istniejącym zapotrzebowaniu na tego rodzaju usługi.
Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu działając jako zarząd dróg, stosownie do uznania wynikającego z art. 20 pkt 12 i 14 oraz art. 39 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 260) nie ma możliwości zastosowania ograniczeń w zakresie grupy podmiotów na rzecz których wydawane są zezwolenia na wjazd w obręb stref ograniczonego ruchu A i B. Niniejsze wynika z konieczności uwzględnienia w ramach przysługującego zarządowi dróg uznania, zasady równości wobec prawa, wynikającego z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 z późn. zm.). Z powyższego wynika również, że każdy podmiot, który złoży wniosek o wydanie zezwolenia na wjazd do strefy A i B dla pojazdu wolnobieżnego z silnikiem elektrycznym uzyska takie zezwolenie.
Wydział Spraw Administracyjnych UMK, zarządzający Rynkiem Głównym, wydał okresowe zezwolenia na przejazd po drodze wewnętrznej wokół Rynku Głównego pojazdom wolnobieżnym z napędem elektrycznym, zawierając na okres do 31 grudnia 2013 r. - 28 umów cywilnoprawnych z przedsiębiorcami, przy dziennym limicie wynoszącym 35 zezwoleń.
Przewidywany dochód netto z tytułu zawartych przez Wydział Spraw Administracyjnych UMK umów cywilnoprawnych w 2013 r. wyniesie: 46 800,00 złotych (słownie złotych: czterdzieści sześć tysięcy osiemset 00/100).
Zgodnie z obowiązującą procedurą SA-26, wszystkie wnioski przedsiębiorców przed zawarciem umów zostały zaopiniowane przez Plastyka Miasta w zakresie formy przestrzennej oraz kolorystyki pojazdu.
Zadania Wydziału Spraw Administracyjnych UMK w stosunku do przedsiębiorców wykonujących obsługę ruchu turystycznego pojazdami wolnobieżnymi z napędem elektrycznym regulują uchwały Rady Miasta Krakowa oraz zarządzenia Prezydenta Miasta Krakowa, określone w rozdziale I ust. 2 pkt 2-6.
Od dnia 1 czerwca 2013 r. w zawieranych umowach cywilnoprawnych, rozszerzono dotychczasowy zakres zobowiązań przedsiębiorców. W umowach znalazły się m.in. zapisy obligujące przedsiębiorców do wyposażenia pojazdów wolnobieżnym z napędem elektrycznym w profesjonalny sprzęt audio, odtwarzający nagrania umożliwiające zapoznanie się turystów z atrakcjami i walorami turystycznymi Krakowa (w sposób niezakłócający spokoju i porządku publicznego). Emitowane treści promocyjno – informacyjne w pojeździe wolnobieżnym z napędem elektrycznym muszą być właściwe pod względem merytorycznym i językowym, nie mogą zawierać treści dyskryminujących, obraźliwych, antyreligijnych, naruszających jakiekolwiek dobro osób fizycznych i prawnych oraz innych podmiotów.
W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) prowadzonej przez Ministra Gospodarki, przedsiębiorcy świadczący usługi turystyczne pojazdami wolnobieżnymi z silnikiem elektrycznym jako „przeważającą działalność gospodarczą” posiadają wpis kodu PKD – 49.39.Z (pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany).
TABELA - PRZEBIEG KONSULTACJI SPOŁECZNYCH
w ramach z prac zespołu powołanego Poleceniem Służbowym Nr 17/2013 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 2013 r.
w sprawie przygotowania projektu regulacji dotyczącej zasad używania pojazdów elektrycznych dla prowadzenia działalności gospodarczej