Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Krakowie w celu aktywizacji społecznej i działań zmierzających do rozwiązywania problemów społeczności lokalnej oraz poprawy współpracy lokalnych władz samorządowych z instytucjami realizuje w ramach projektu systemowego „Pora na aktywność" programy aktywności lokalnej. Podstawą prawną programu jest art. 110 ust. 10 lub art. 112 ust. 12 ustawy o pomocy społecznej.
Program aktywności lokalnej (PAL), realizowany przez animatorów lokalnych, skierowany jest do osób z konkretnego środowiska lub członków danej społeczności. Oznacza to, że można prowadzić działania aktywizacyjne adresowane do osób mieszkających na pewnej przestrzeni, obejmującej np. dzielnicę, osiedle, sołectwo, wieś, czy środowisko danej grupy zawodowej lub społecznej (np. niepełnosprawnych, osoby wychodzące z placówek opiekuńczo-wychowawczych, mieszkańców bloku, a nawet kilku rodzin mieszkających w okolicy). Program aktywności lokalnej może być częścią lub rozwinięciem już wdrażanych programów lokalnych, jednak musi być przyjęty odpowiednio przez radę gminy, powiatu, czy miasta.
Program aktywności lokalnej opracowuje się na podstawie dokładnej analizy środowiska lokalnego, przeprowadzonej przez pracowników socjalnych, diagnozującej problemy mieszkańców oraz możliwości zmiany ich sytuacji życiowej. Przygotowany na tej podstawie dokument zawiera:
• cele oraz przewidywane rezultaty działań,
• ocenę zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów,
• szczegółowy opis planowanych działań,
• czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań,
• budżet przewidziany na realizację programu,
• uzasadnienie realizacji programu.
Uczestnicy PAL programu mogą liczyć na wsparcie w formie:
• środowiskowej pracy socjalnej (realizowanej przez pracownika socjalnego lub inną osobę, mającą na celu pomoc osobom i rodzinom w środowisku we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie),
• instrumentów aktywnej integracji,
• działań o charakterze środowiskowym.
Działania o charakterze środowiskowym w programie aktywności lokalnej to inicjatywy integracyjne obejmujące:
• przygotowanie i wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych, np. spotkania z grupami docelowymi,
• edukację społeczną i obywatelską, w tym organizowanie spotkań, konsultacji, działań edukacyjnych i debat społecznych dla mieszkańców,
• organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach w szczególności o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym czy turystycznym,
• inne instrumenty działania o charakterze integracyjnym, wynikające np. z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o przeciwdziałaniu narkomanii, rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.