Protokół
z posiedzenia komisji powołanej Zarządzeniem nr 12/11 z dnia 07.11.2011 r.
Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie - Powiat Grodzki
zgodnie z art. 76 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243 poz. 1623)
W celu ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy budowlanej polegającej na zawaleniu się części obiektu budowlanego tj. biegu schodowego klatki schodowej pomiędzy I a II piętrem budynku zlokalizowanego na dz. nr xxx obr. xxx Śródmieście przy ul. Wielopole 15 w Krakowie oraz zakresu czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia.
W dniu 07.12.2011 r. w siedzibie Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Krakowie - Powiat Grodzki odbyło się posiedzenie komisji w składzie:
Przewodniczący:
1. Magdalena Gembarska - Kierownik Referatu Orzecznictwa i Kontroli I PINB w Krakowie - Powiat Grodzki
Zastępca przewodniczącego:
2. Paweł Radliński - Inspektor Nadzoru Budowlanego w Referacie Orzecznictwa i Kontroli I PINB w Krakowie - Powiat Grodzki
Członkowie:
3. Irena Grzywacz - Inspektor Nadzoru Budowlanego w Referacie Orzecznictwa i Kontroli I PINB w Krakowie - Powiat Grodzki
4. Barbara Wójtowicz - Inspektor w Referacie Orzecznictwa i Kontroli I PINB w Krakowie - Powiat Grodzki
W dniu 06.11.2011 r. w godzinach nocnych miała miejsce katastrofa budowlana w kamienicy czynszowej wybudowanej w roku 1896 tj. około 115 lat temu, zlokalizowanej przy ul. Wielopole 15 w Krakowie na działce nr xxx obr. xxx Śródmieście. Na miejscu zdarzenia ustalono, iż katastrofa budowlana polegała na zawaleniu się górnego biegu schodowego w poziomie pomiędzy I i II piętrem wewnętrznej klatki schodowej budynku frontowego.
Ustalono, iż przedmiotowa kamienica jest budynkiem wielorodzinnym murowanym, trzy kondygnacyjnym, podpiwniczonym składającym się z części frontowej z bocznymi skrzydłami (oficynami) i oficyny tylnej, usytuowany jest w śródmiejskiej zwartej zabudowie. Część frontowa wraz z bocznymi skrzydłami (oficyny) stanowi bezpośrednie połączenie na każdym poziomie, oficyna tylna dostępna jest z bocznych skrzydeł budynku poprzez galerie komunikacyjne w poziomie I i II piętra oraz z odrębnej zabiegowej klatki schodowej z wejściem od strony podwórka. W elewacji frontowej znajduje się brama wejściowa prowadząca do sieni budynku oraz wejścia do lokali usytuowanych w poziomie parteru: salonu fryzjerskiego wraz z gabinetem kosmetycznym oraz sklepu odzieżowego xxx które zajmują powierzchnię zarówno budynku frontowego jak i bocznych skrzydeł (oficyn). Przedmiotowa kamienica wyposażona jest w wewnętrzne instalacje: elektryczną, wod-kan i gazową. Kamienica położona jest w obszarze układu urbanistycznego Wesołej wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej. A-650 decyzją z dnia 16.02.1984 r.
Właścicielem przedmiotowej kamienicy jest Pan xxx zam. xxx, który na mocy umowy cywilnej wynajmuje ją spółce xxx z siedz. .xxx. Najemca na mocy umów cywilnych podnajmuje lokale podmiotom prowadzącym działalność gastronomiczno - rozrywkową (dyskoteki), usługową (salon fryzjerski i gabinet kosmetyczny), handlową (sklep odzieżowy).
W dniu 07.11.2011 r. organ nadzoru budowlanego w ramach powołanej ww. zarządzeniem komisji przeprowadził powtórne czynności kontrolne w budynku przy ul. Wielopole 15 w Krakowie z udziałem powołanego rzeczoznawcy budowlanego w specjalności budowlano-konstrukcyjnej w celu ustalenia przyczyn i okoliczności przedmiotowej katastrofy budowlanej oraz określenia zakresu czynności niezbędnych do likwidacji stanu bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa dla ludzi i mienia.
W dniu 07.11.2011 r. o przedmiotowej katastrofie budowlanej PINB zawiadomił w myśl art. 76 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie jako organ nadzoru budowlanego wyższego stopnia oraz Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
Mając na uwadze wystąpienie w wyniku katastrofy budowlanej zagrożenia bezpieczeństwa dla ludzi i mienia w budynku przy ul. Wielopole 15 w Krakowie PINB wypełniając dyspozycję art. 76 ust. 4 ustawy Prawo budowlane decyzją nr 11/11 z dnia 07.11.2011 r. znak: ROiK I.BWO/MBU-7357-7/11 nakazał właścicielowi budynku przy ul. Wielopole 15 w Krakowie wykonanie niezbędnych robót zabezpieczających miejsce katastrofy oraz budynek, w którym miała ona miejsce poprzez zakazanie użytkowania całego przedmiotowego obiektu budowlanego tj. budynku frontowego wraz z oficynami bocznymi i tylną, skuteczne zamknięcie obiektu budowlanego wraz z wywieszeniem tablicy informacyjnej o zakazie użytkowania oraz uporządkowanie terenu po zaistniałej katastrofie budowlanej poprzez usunięcie zalegającego gruzu z przestrzeni frontowej klatki schodowej.
W ramach czynności prowadzonych przez powołaną komisję badającą przyczyny i okoliczności zaistniałej katastrofy budowlanej tut. organ nadzoru budowlanego zlecił w myśl art. 78 ust. 2 ustawy Prawo budowlane sporządzenie ekspertyzy koniecznej do ustalenia przyczyn katastrofy oraz do wydania decyzji w oparciu o art. 78 ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Do akt postępowania znak: ROiK I.BWO-7357-7/11 zostało załączone opracowanie pn. „Ekspertyza na temat ogólnego stanu technicznego zabudowy przy ul. Wielopole 15 w Krakowie oraz przyczyn powstania katastrofy budowlanej" autorstwa rzeczoznawcy budowlanego w specjalności budowlano-konstrukcyjnej mgr inż. xxx(upr. bud. nr ewid. xxx, recz. bud. dec. xxx) Autor opracowania po przeprowadzeniu wizji lokalnych w miejscu zaistniałej katastrofy budowlanej stwierdza, iż schody prowadzące z poziomu I na II piętro składające się z elementów kamiennych mocowanych wspornikowo w ścianie ograniczającej przestrzeń klatki schodowej zostały współcześnie obłożone blachą stalową mocowaną kotwami rozporowymi do kamienia. Ten sposób zamocowania zrealizowano na całej długości stopni kamiennych również w strefie przypodporowej elementu wspornikowego. Autor niniejszej ekspertyzy technicznej przeprowadził również analizę obliczeniową w wyniku, której ustalono, iż zarówno obciążenie rzeczywiste schodów (przyjęte z danych przekazanych do tut. organu przez Prokuraturę Rejonową) jak i minimalne normatywne obciążenie schodów (ciągłe i skupione) dla funkcji mieszkalnej oraz funkcji lokalów rozrywkowych powoduje przekroczenie nośności dopuszczalnej elementów stopni biegu schodowego. Autor jednocześnie wskazuje, iż zwiększenie obciążenia na skutek zmiany sposobu użytkowania lokali w poziomie I i II piętra z funkcji mieszkalnej na funkcję lokali rozrywkowych spowodowało zwiększenie wytężenia elementu biegu schodowego o ponad 50% przy czym dodatkowym czynnikiem generującym możliwość powstania katastrofy budowlanej było osłabienie podporowej części stopni kamiennych poprzez wykonanie w nich odwiertów i zamocowań kołków mechanicznych rozporowych.
Ponadto w oparciu o fakty znane organowi z urzędu, a ustalone w odrębnym postępowaniu administracyjnym prowadzonym w PINB znak: ROiK I. PZI/BWO-7355-11/07 właściciel przedmiotowego budynku pan xxx zmienił przeznaczenie tego obiektu z lokali mieszkalnych na lokale o działalności rozrywkowo-dyskotekowej bez uzyskania zgody właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej oraz bez pozwolenia konserwatorskiego i uzgodnień oraz pozwoleń innych organów a w szczególności w zakresie ochrony przeciw pożarowej, warunków higieniczno-sanitarnych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. W toku prowadzonego ww. odrębnego postępowania w tym zakresie tut. organ nadzoru budowlanego postanowieniem z dnia 26.11.2007 r. znak: ROiK I.PZI-7355-11/07 nakazał właścicielowi p. xxx wstrzymanie użytkowania części przedmiotowego budynku obejmującej poziom piwnic, I i II piętra a użytkowanej na działalność rozrywkowo-dyskotekową oraz zobowiązał do przedłożenia dokumentów technicznych wymaganych wprost przepisem art. 71a ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Właściciel nie zastosował się do powyższego zakazu użytkowania budynku na cele rozrywkowo-dyskotekowe oraz nie przedłożył żądanych dokumentów, które to miały między innymi stanowić sprawdzenie przez osoby uprawnione w odpowiednich specjalnościach stanu technicznego i elementów konstrukcyjnych przedmiotowego budynku, wielkość dopuszczalnych obciążeń, ich rozkład na elementy konstrukcyjne (stropy, klatka schodowa) przy dodatkowym obciążeniu, zapewnienie prawidłowej ochrony p.poż, warunków sanitarno-higienicznych i bezpieczeństwa dla ludzi i mienia. Tym samym właściciel użytkował przedmiotowy budynek niezgodnie z jego przeznaczeniem oraz w sposób powodujący zagrożenie bezpieczeństwa dla ludzi i mienia.
Dodatkowym potwierdzeniem świadomego narażania przez właściciela budynku bezpieczeństwa jego użytkowników jest również brak przestrzegania zapisów oceny konstrukcyjnej z dnia 22.01.2008 r. wykonanej przez mgr inż. xxx uprawnionego w spec. konstrukcyjno-budowlanej, wskazującej na możliwość przebywania ograniczonej ilości użytkowników w pomieszczeniach na I i II piętrze budynku oraz zaleceń wykonania napraw określonych w protokołach z okresowych kontroli, fakt wykonywania robót w budynku bez stosownych pozwoleń, niezgodnie ze sztuką budowlaną i wiedzą techniczną oraz bez nadzoru osób uprawnionych, brak systematycznego dokonywania wszystkich okresowych kontroli wskazanych przepisami we wszystkich częściach obiektu usytuowanego na posesji przy ul. Wielopole 15 w Krakowie - i w takim stanie faktycznym użytkowanie przedmiotowego obiektu na cele rozrywkowo-dyskotekowe.
W dniu 05.12.2011 r. w ramach prac powołanej komisji badającej przyczyny i okoliczności zaistniałej katastrofy budowlanej w siedzibie tut. Inspektoratu zeznania złożyli wezwani przez tut. organ najemcy lokali użytkowanych jako kluby rozrywkowo-dyskotekowe, którzy oświadczyli, iż w umowie najmu ww. lokali zostały one przez wynajmującego określone jako lokale użytkowe. Dodatkowo p. xxx najemca lokali zajmowanych przez kluby pn.: xxx (poziom I i II p.) oraz xxx (poziom piwnic) oświadczył, iż w umowie najmu tych lokali przedmiot prowadzonej w nich działalności został określony jako klub muzyczny, pub, działalność gastronomiczna, teatr, wystawy, wieczory taneczne oraz kabarety. Natomiast p. xxx najemca lokalu w którym znajduje się klub xxx (poziom Ip.) oświadczył, iż w umowie najmu ww. lokalu przedmiot działalności określono jako działalność gastronomiczną.
Zeznania złożył również mgr inż. xxx uprawniony w specjalności konstrukcyjno-budowlanej dokonujący okresowej kontroli stanu technicznego budynku przy ul. Wielopole 15 w Krakowie w roku 2007 r. i 2010 r., w których oświadczył, iż nie dokonał w 2010 r. w ramach dokonywanej okresowej kontroli obiektu sprawdzenia stanu technicznego elementów konstrukcyjnych budynku m.in. klatki schodowej, nie kontrolując w ogóle wnętrza części frontowej budynku. W ww. protokołach przeprowadzający kontrolę nie wskazał również wprost przydatności ww. budynku do użytkowania jak i nie określił jego estetyki.
W oparciu o zebrany materiał dowodowy ustalono, iż przyczyną zaistniałej katastrofy budowlanej było łączne wystąpienie następujących czynników:
1. Użytkowanie budynku mieszkalnego jako obiektu rozrywkowo-dyskotekowego pomimo zakazu jego użytkowania wydanego w 2007 r. przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie - Powiat Grodzki czym właściciel naruszył przepisy art. 71 i 71a ustawy Prawo budowlane,
2. Użytkowanie obiektu niezgodnie z jego przeznaczeniem, łamanie przez właściciela zapisu art. 61 w tym w szczególności art. 5 ust. 2 ustawy Prawo budowlane,
3. Brak sprawdzenia bezpieczeństwa elementów konstrukcyjnych budynku z uwzględnieniem wielkości i rozkładu obciążeń przy użytkowaniu obiektu na cele rozrywkowo-dyskotekowe oraz warunków ochrony p.poż, higieniczno-sanitarnych oraz bezpieczeństwa pracy. Ponadto właściciel nie posiada zgody właściwego organu administracji architektoniczno - budowlanej na dokonanie zmiany sposobu użytkowania części obiektu z funkcji mieszkalnej na działalność rozrywkowo-dyskotekową oraz nie uzyskał stosownych uzgodnień i opinii właściwych organów Straży Pożarnej, Inspekcji Pracy oraz służb konserwatorskich.
4. Niezapewnienie przez właściciela dokonywania wszystkich obowiązkowych okresowych kontroli stanu technicznego budynku oraz nierzetelność w wykonywanych sporadycznie okresowych kontrolach stanu technicznego, dokonywanie kontroli tylko w wybranym zakresie, brak sprawdzenia wszystkich wymagających okresowego przeglądu elementów konstrukcyjnych budynku, w tym stropów i klatki schodowej, czym właściciel zakresie naruszył art. 62 ustawy Prawo budowlane.
5. Brak wykonywania zaleceń wynikających z wykonanych dla budynku przeglądów i opracowań technicznych co skutkowało narażeniem bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa użytkowania,
6. Nadmierne przeciążenie osłabionych wsporników kamiennych kształtujących konstrukcję schodów, spowodowane zmianą sposobu użytkowania z funkcji mieszkalnej na cele rozrywkowo-dyskotekowe,
7. Niedopuszczalna ingerencja w elementy konstrukcyjne budynku poprzez wykonanie odwiertów i zastosowanie w strefach przypodporowych kotew mechanicznych rozporowych niezgodne ze sztuką budowlaną i wiedzą techniczną oraz bez pozwolenia właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej.
Na podstawie wyżej powołanej ekspertyzy technicznej oraz czynności kontrolnych przeprowadzonych przez PINB ustalono zakres czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia koniecznych do wykonania do czasu przedłożenia żądanej w odrębnym postępowaniu prowadzonym przez PINB ekspertyzy technicznej określającej stan techniczny budynku przy ul. Wielopole 15 w Krakowie oraz bezpieczeństwo i przydatność do użytkowania lokali znajdujących się w ww. budynku (z wyłączeniem lokali usytuowanych w poziomie I i II piętra) :
- zabezpieczenie obszaru zabudowy przed dostępem osób trzecich,
- skuteczne zabezpieczenie przed wstępem osób trzecich na biegi schodowe frontowej klatki schodowej od poziomu parteru do II piętra oraz od strony wyjść z lokali usytuowanych na I i II piętrze,
- wykonanie pod pozostałym po zawaleniu biegiem schodów z poziomu I piętra na II piętro konstrukcji wsporczej zgodnie ze wskazaniami zawartymi w przedmiotowej ekspertyzie technicznej.
Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach.
Na tym protokół zakończono i po odczytaniu podpisano.