Szkoła Promująca Zdrowie

 

Program „W zdrowym ciele – zdrowy duch” realizowany
w Gimnazjum Nr 66,
Szkole Przysposabiającej do Pracy Nr 9

Koordynatorzy: B. Byliniak, M.Wójcik

 

Ideą Szkoły Promującej Zdrowie (SPZ) jest stworzenie w niej takich warunków, aby każdy z członków jej społeczności czuł się w niej dobrze i był zaangażowany w proces jej tworzenia.
Szkoła Promująca Zdrowie umożliwia podejmowanie działań i dokonywanie zmian w zakresie kontrolowania i doskonalenia swojego zdrowia. Jej nadrzędnym celem jest promocja zdrowia i kształtowanie zachowań i warunków sprzyjających zdrowiu.

 

Koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie
Szkoła Promująca Zdrowie to miejsce, w którym wszyscy członkowie jej społeczności:

• podejmują wspólne działania dla poprawy swego zdrowia
• uczą się jak zdrowo żyć i tworzyć zdrowe środowisko
• zachęcają innych do podjęcia podobnych działań

Cechy Szkoły Promującej Zdrowie
Szkołę Promującą Zdrowie charakteryzuje:

1. Program edukacji zdrowotnej.
2. Etos zdrowia w szkole.
3. Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną.

Standardy Szkoły Promującej Zdrowie
Szkoła Promująca Zdrowie dąży do osiągania celów i realizuje zadania określone w podstawach programowych kształcenia ogólnego i innych obowiązujących aktach prawnych i ponadto:

1. Pomaga członkom społeczności szkolnej zrozumieć i zaakceptować koncepcję SPZ
2. Zarządza projektami promocji zdrowia w sposób sprzyjający:
   • uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu społeczności szkolnej i
     społeczności lokalnej
   • skuteczności i długofalowości działań
3. Prowadzi edukację zdrowotną uczniów i pracowników oraz dąży do zwiększenia jej jakości i skuteczności.
4. Tworzy klimat społeczny sprzyjający:
   • osiąganiu satysfakcji z nauki i pracy w szkole, osiąganiu sukcesów oraz wzmacnianiu poczucia własnej wartości u uczniów i pracowników
   • zdrowiu i rozwojowi uczniów i pracowników
   • uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu członków społeczności szkolnej i lokalnej
5. Tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników.

Promocja zdrowia to proces umożliwiający człowiekowi zwiększenie oddziaływania na jego zdrowie w sensie jego utrzymania i poprawy. Celem ma być osiągnięcie dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego.

Podstawowymi celami w edukacji młodzieży i osób dorosłych są:

• kształtowanie zachowań w dziedzinach zapewniających zdrowie i prawidłowy rozwój
• przygotowanie do bycia aktywnym członkiem rodziny, grupy rówieśniczej, lokalnej, społecznej

Każdy człowiek rozumie zdrowie inaczej, ale każdy jest tak samo za nie odpowiedzialny. Zdrowie jest środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO): „ Zdrowie, to nie tylko brak choroby; to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego organizmu.”
Dzisiaj zdrowie człowieka uwzględnia się jako tzw.: „całość”, na którą składają się cztery wymiary zdrowia, wzajemnie ze sobą powiązane.

Są to:

• zdrowie fizyczne
  • prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wszystkich jego układów i narządów
• zdrowie psychiczne
  • umysłowe
  • zdolność do jasnego, logicznego myślenia
  • emocjonalne
  • zdolność do rozpoznawania uczuć i wyrażania ich w odpowiedni sposób; umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciami, depresją, lękiem
• zdrowie społeczne
  • zdolność utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi oraz pełnienie ról społecznych
• zdrowie duchowe
  • związane z wierzeniami i praktykami religijnymi lub dotyczy osobistego „credo”, zasad etyki, zachowań i sposobów utrzymywania wewnętrznego spokoju

Zdrowie każdego człowieka zależy od wielu różnorodnych czynników:

• stylu życia
• środowiska fizycznego i społecznego życia, pracy i nauki
• czynników genetycznych
• służby zdrowia

Głównym celem naszej pracy jest wszechstronny rozwój ucznia na miarę jego możliwości i umiejętności oraz przygotowanie go do codziennego życia tak, aby był zaradny w życiu codziennym, potrafił zachować się w różnych sytuacjach oraz uczestniczył w życiu społecznym.

 

Założenia programu
Edukacja zdrowotna w szkole jest podstawowym prawem każdego dziecka. Dbałość o zdrowie ucznia to jedno z zasadniczych zadań szkoły dążącej do pełnego i wszechstronnego rozwoju swoich wychowanków. Przekazując im wiedzę o zdrowiu, kształtując umiejętności i postawy sprzyjające zdrowiu, możemy nauczyć ich zdrowego stylu życia i pracy i jednocześnie poprawić zdrowie społeczeństwa. Ukierunkowanie prozdrowotnych działań edukacyjnych w rozwoju ucznia jest najlepszą inwestycją w jego dorosłe życie i wspaniałą wizytówką działań wychowawczych szkoły.
Promocja zdrowia to jedno z zadań szkoły, dlatego postanowiliśmy włączyć się do europejskiego projektu „Szkół Promujących Zdrowie”.
Nasz Ośrodek od początku swego istnienia podejmuje działania promujące zdrowie. Edukacja zdrowotna stanowi ważny element programu nauczania i wychowania szkoły.
W naszym programie profilaktyki i wychowawczym zawartych jest wiele elementów sprzyjających promocji zdrowia. Wg definicji: „Szkoła Promująca Zdrowie” to szkoła, która w szczególny sposób propaguje zdrowy styl życia wśród uczniów, wyposaża ich w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia, kształtuje w uczniach poczucie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, prowadzi wszechstronną edukację propagującą zdrowie, włącza do działań prozdrowotnych zarówno uczniów szkoły jak i ich rodziców”.
Promocja zdrowia wspiera osobisty i społeczny rozwój człowieka poprzez udostępnienie informacji o zdrowiu i wykorzystywanie tych informacji w życiu codziennym.
Tworzenie Szkoły Promującej Zdrowie to wyzwanie dla nauczycieli, którzy to w największym stopniu zmieniają rzeczywistość szkolną.

 

Charakterystyka programu
Program „W zdrowym ciele zdrowy duch” powstał w oparciu o główny cel  „Szkoły Promującej Zdrowie” jakim jest promowanie zdrowego stylu życia całej społeczności szkolnej i lokalnej, na założeniach i celach edukacji prozdrowotnej szkoły zawartych w:

• Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach
• Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi
• Narodowym Programie Zdrowia
•  Szkolnym Programie Wychowawczym
• Szkolnym Programie Profilaktycznym
• edukacji ekologicznej
• obrony cywilnej

Program ma charakter stałych, długofalowych działań możliwych do realizacji w codziennej pracy z uczniami. Jest dostosowany do potrzeb, możliwości i problemów uczniów. Dotyczy zagadnień występujących w szkole i zagrożeń, które mogą zakłócać prawidłowy rozwój osobowości.

 

Cel główny
Stworzenie szkoły zdrowej, bezpiecznej i przyjaznej, zapewniającej wszechstronny rozwój całej społeczności szkolnej poprzez:

• promowanie zdrowego stylu życia
• szerzenie wiedzy o zdrowiu i podejmowanie działań na rzecz zdrowia
• szerzenie wiedzy ekologicznej i dbanie o środowisko przyrodnicze

 

Cele szczegółowe

1. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.
2. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania wyborów dla poprawy własnego zdrowia oraz tworzenia zdrowego i bezpiecznego środowiska życia.
3. Kształtowanie motywacji do zwiększenia aktywności fizycznej.
4. Kształtowanie potencjału fizycznego, psychicznego i społecznego uczniów oraz wzmacnianie ich poczucia własnej wartości.
5. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych.
6. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze oraz motywowania do podejmowania działań proekologicznych.
7. Kształtowanie umiejętności dokonywania prawidłowych wyborów życiowych wspierających ich zdrowie psychiczne, fizyczne, społeczne i emocjonalne.

Treści programowe

1. Wdrażanie do stosowania podstawowych zasad higieny osobistej, w szczególności w okresie dojrzewania.
2. Tworzenie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery w szkole i w klasie.
3. Propagowanie i rozpowszechnianie zdrowego stylu życia.
4. Wyposażenie uczniów, rodziców w wiedzę, jak radzić sobie ze stresem, w sytuacjach trudnych i jak rozwiązywać problemy.
5. Utrwalanie poznanych zasad udzielania pierwszej pomocy.
6. Utrwalanie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
7. Ukazywanie zagrożeń i skutków wynikających z uzależnień i nałogów ( alkohol, narkotyki, papierosy używki, dopalacze, leki).
8. Kształtowanie umiejętności współpracy w grupie.
9. Podniesienie świadomości roli aktywnego wypoczynku i ruchu w życiu człowieka.
10. Kształtowanie umiejętności zorganizowania sobie czasu wolnego oraz stwarzania warunków do aktywnego wypoczynku.
11. Znajomość zasad prawidłowego odżywiania się oraz skutków złej diety żywieniowej (otyłość).
12. Znajomość zasad prawidłowego funkcjonowania organizmu i jego potrzeb.

Zadania szkoły
Szkoła ma obowiązek stworzyć warunki i umożliwić wszystkim uczestnikom programu Szkoły Promującej Zdrowie jego realizację.
Zadania szkoły wynikające z realizacji programu to:

1. Troska o zdrowie pracowników i uczniów.
2. Nauczyciele, pracownicy i uczniowie są w równym stopniu świadomymi uczestnikami promocji zdrowia w szkole.
3. Tworzenie partnerstwa między szkołą a domem rodzinnym i środowiskiem lokalnym.
4. Pracownicy szkoły i rodzice mają możliwość w działaniach na rzecz zdrowia w zakresie edukacji zdrowotnej w ramach programu
   kształcenia pracowników oraz spotkań z rodzicami.
5. Stwarza sprzyjające warunki pracy i nauki ( budynek, rekreacja, bezpieczeństwo, posiłki itp.).
6. Kształtuje poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo i zdrowie swoje i innych członków jej społeczności.
7. Tworzy środowisko szkolne wspierające prawidłowy i zdrowy rozwój jej członków.
8. Odkrywa i rozwija zdolności uczniów, wspiera ich i motywuje, pomaga im w różnych sytuacjach szkolnych i życiowych.
9. Buduje pozytywna samoocenę uczniów i zwiększa poczucie własnej wartości.
10. Umożliwia uczniom pełny rozwój ich potencjału fizycznego, psychicznego, społecznego i i intelektualnego.
11. Kształtuje dobre relacje między pracownikami i uczniami, samymi uczniami,szkołą i rodzicami oraz lokalną społecznością.

Przewidywane efekty
Udział w programie „W zdrowym ciele zdrowy duch” ma zwiększyć integracje społeczności szkolnej i spowodować zmiany zachowań w zakresie dbałości o zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne. Ma wskazywać wszystkim zagrożenia cywilizacyjne i naturalne, które mają ogromny wpływ na zdrowie i życie człowieka. W rezultacie młodzi ludzie powinni dostrzec walory zdrowego stylu życia i dążyć do zdobywania i poszerzania wiedzy w tym zakresie. Podejmowane w sposób aktywny zadania powinny ukształtować takie umiejętności życiowe jak: skuteczne porozumiewanie się, umiejętności interpersonalne, prawidłowe podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów, twórcze i krytyczne myślenie, empatię i radzenie sobie ze stresem i emocjami.
Efekty uczestnictwa i realizacji programu to:

• rzetelna diagnoza potrzeb uczniów i całej społeczności szkolnej
• wzrost świadomości potrzeby dbania o bezpieczeństwo i zdrowie swoje i innych
• poprawa bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego uczniów
• wzbogacenie form współpracy z uczniami, rodzicami, nauczycielami i całą społecznością lokalną
• umiejętność planowania i organizowania działań z zakresu zdrowego stylu życia
• rozwój osobisty i zawodowy nauczycieli i pracowników szkoły
• sukcesy szkoły w dziedzinach prozdrowotnych
• wzrost zaangażowania społeczności szkolnej w kształtowanie kultury zdrowotnej i ochronę środowiska przyrodniczego
• pozytywna ocena programu przez uczniów, nauczycieli i rodziców
• promocja szkoły i tworzenie tradycji

Sposoby realizacji programu
W celu realizacji zadań programu zostanie sporządzony plan i harmonogram działań na poszczególne lata. Zaplanowany zostanie cykl szkoleń, spotkań i zajęć warsztatowych dla pracowników, uczniów, rodziców i nauczycieli. Realizacja będzie uzależniona od aktualnych potrzeb. Nawiązywana będzie również współpraca z instytucjami związanym ze zdrowiem i bezpieczeństwem wspomagającymi szkołę. Oprócz tego zadania programu będą realizowane poprzez:

• zajęcia edukacyjne
• zajęcia z pedagogiem, psychologiem (grupa wsparcia dla rodziców)
• spotkania profilaktyczno-edukacyjne ze specjalistami z dziedziny zdrowia, ekologii i bezpieczeństwa
• kampanie i akcje profilaktyczne
• szkolne akcje, kampanie i działania, scenki, apele, pogadanki itp.
• wycieczki o charakterze profilaktyczno –edukacyjnym
• tematyczne spotkania filmowe
• konkursy plastyczne itp.

Monitoring i ewaluacja
Ewaluacja programu będzie polegała na systematycznym monitorowaniu zaplanowanych działań. Niezbędne informacje do przeprowadzenia monitoringu i ewaluacji pozyskiwane będą poprzez np.:

• rozmowy i wywiady z uczestnikami programu
• obserwacje uczestników programu
• analizę dokumentów szkolnych
• sprawozdania z działań edukacyjno –profilaktyczno -zdrowotnych
• ankiety

Ewaluacja posłuży do opracowania pisemnego sprawozdania z realizacji zadań programu z danego okresu, który zostanie przedstawiony na posiedzeniach Rady Pedagogicznej.
Szkolny zespół ds. promocji zdrowia
Zespół koordynujący:

• koordynatorzy: B.Byliniak, M.Wójcik
• członkowie zespołu: M.Michalewska, H.Oliwa D.Choroszy-Ferst, B. Wędzonka, E.Spyra-Mielniczek

Uczestnicy programu:

• dyrekcja szkoły
• pedagog szkolny, psycholog szkolny
• pielęgniarka szkolna
• wychowawcy klas
• pozostali nauczyciele
• uczniowie
• rodzice i opiekunowie
• instytucje, organy i osoby wspierające działalność programową.