zachowanie dziedzictwa narodowego, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku Krakowa i regionu,
zaspokajanie i rozwój potrzeb edukacyjnych, kulturalnych, informacyjnych oraz samokształceniowych społeczeństwa,
organizacja i zapewnienie dostępu do dorobku nauki i kultury polskiej oraz światowej,
tworzenie oraz upowszechnianie wiedzy i kultury.
Do zadań Biblioteki należy w szczególności:
gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych, zarówno w postaci tradycyjnej, jak i cyfrowej, służących obsłudze potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i samokształceniowych, zwłaszcza dotyczących wiedzy o własnym regionie oraz dokumentujących jego dorobek kulturalny, naukowy i gospodarczy,
udostępnianie zbiorów bibliotecznych na miejscu, wypożyczanie na zewnątrz oraz organizowanie obiegu wypożyczeń międzybibliotecznych,
tworzenie i udostępnianie baz danych, w tym: katalogowych, bibliograficznych i faktograficznych,
sporządzanie i rozpowszechnianie informacji bibliograficznych i dokumentacyjnych, a w szczególności pełnienie funkcji ośrodka informacji biblioteczno-bibliograficznej, opracowanie i publikowanie bibliografii regionalnej, a także innych materiałów o charakterze regionalnym oraz prowadzenie rejestracji piśmiennictwa dotyczącego Krakowa i regionu,
prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej oraz współdziałanie z archiwami w tym zakresie,
zapewnienie wysokiego poziomu i nowoczesnej obsługi użytkowników, szczególnie poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii i środków komunikacji,
realizacja działań, w tym organizowanie różnych form pracy z czytelnikiem, służących popularyzacji literatury, sztuki i nauki oraz promocji czytelnictwa,
upowszechnianie dorobku twórców związanych z Krakowem i dorobku kulturalnego Krakowa,
monitoring rynku uczestnictwa w kulturze, ze szczególnym uwzględnieniem stanu i stopnia zaspokojenia potrzeb czytelniczych mieszkańców Krakowa,
promowanie – w nowoczesnej i zróżnicowanej formie – działalności i usług Biblioteki szczególnie w grupach czytelniczych i w społecznościach lokalnych Krakowa,
prowadzenie działalności dokumentacyjnej piśmiennictwa polskiego na potrzeby przyszłego Centrum Literatury i Języka Polskiego,
stworzenie prestiżowej siedziby oraz kreowanie pozytywnego i rozpoznawalnego wizerunku instytucji,
realizacja działań służących społecznej integracji, dostępnych dla ogółu odbiorców z ofertą dostosowaną do potrzeb środowisk lokalnych i grup społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, młodzieży, osób w grupie 50 plus, osób bezrobotnych, osób z niepełnosprawnościami, osób wykluczonych,
działanie na rzecz tworzenia społeczeństwa obywatelskiego poprzez: a) kształtowanie postaw społecznych i kompetencji kulturowych użytkowników oraz rozbudzanie i zaspokajanie ich potrzeb: edukacyjnych, informacyjnych i kulturalnych, b) podtrzymywanie tradycji oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, c) upowszechnianie i ochronę wolności, praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także innych działań wspomagających rozwój demokracji,
realizacja działań służących popularyzacji dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, w tym na rzecz rewitalizacji środowiska lokalnego i zrównoważonego rozwoju,
prowadzenie działalności na rzecz integracji europejskiej, współpracy regionalnej, pobudzania i kształtowanie tożsamości lokalnej,
prowadzenie działalności wydawniczej,
udzielanie innym bibliotekom pomocy metodycznej i szkoleniowej oraz doskonalenie form i metod pracy bibliotecznej,
dokształcanie i doskonalenie zawodowe pracowników Biblioteki, prowadzenie praktyk studenckich, staży zawodowych oraz organizacja wolontariatu,
współpraca także zagraniczna, z instytucjami kultury, podmiotami prowadzącymi działalność kulturalną, naukową i oświatową, stowarzyszeniami i związkami twórców artystów, osobami fizycznymi oraz organami władz publicznych zajmujących się działalnością kulturalną, ze szczególnym uwzględnieniem miast partnerskich i organizacji do których należy Kraków.