„Streetwork – skuteczny kontakt z klientem”.

Streetwork - dla młodzieży
Streetwork - dla bezdomnych

Opis projektu

Opracowany projekt wpisuje się w priorytet 1 Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006 działanie 1.5, którego celem jest m.in. ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego. Na poziomie lokalnym wpisuje się w Strategię Rozwoju Krakowa oraz Gminny i Powiatowy Program Pomocy Społecznej na lata 2004-2006.

Problem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym żyjących na ulicy jest zjawiskiem od dłuższego czasu obserwowanym w Krakowie i wycinkowo zdiagnozowanym np. w ramach działań Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej prowadzony jest już pilotażowy program streetworkingu wśród osób bezdomnych. Również niektóre organizacje pozarządowe stosują tę metodę pracy socjalnej, próbując docierać szczególnie do grup klienckich związanych z problemem narkomanii i prostytucji. Dotychczasowe metody pracy socjalnej stosowane w systemie pomocy społecznej coraz częściej okazują się niewystarczające w docieraniu do klienta, który z powodu własnej postawy lub poziomu marginalizacji nie chce korzystać z ofert systemu pomocy społecznej, co skutkuje pogłębianiem się procesu wykluczenia. Szczególnie dotkliwe jest to w odniesieniu do grupy młodzieży uczącej się; dlatego właśnie konieczne jest zastosowanie metody bezpośredniego kontaktu, opartego na wejściu w środowisko funkcjonowania klienta.

Projekt zakłada oddziaływanie na grupy osób z dwóch środowisk: osób bezdomnych, przebywających na terenie Krakowa oraz młodzieży gimnazjalnej i starszej, mieszkającej w Krakowie. Charakterystyczną cechą dla obu tych grup jest traktowanie ulicy jako centrum życiowego, zarówno w wymiarze osobistym, jak społecznym.

W 2005 roku MOPS objął pomocą 1560 bezdomnych, w tym 761 osobom udzielono świadczenia w formie schronienia, 963 osoby objęto świadczeniami finansowymi. MOPS szacuje, że około 800 osób bezdomnych funkcjonuje „na ulicy”, i to ona jest ich centrum życiowym. Należy jednak zaznaczyć, iż w Krakowie funkcjonują także osoby bezdomne nie ujęte w żadnych rejestrach. Wśród bezdomnych w Krakowie ok. 89% to mężczyźni, 11% to kobiety ok. 60% to osoby powyżej 40 roku życia, 35% stanowią rozwiedzieni, 52% stanu wolnego, 10% żonatych, 65% to osoby bezdzietne, 62% populacji bezdomnych legitymuje się wykształceniem podstawowym, 36% bezdomnych ukończyło szkoły zawodowe i średnie. Ok 25% bezdomnych jest zatrudniona.

Zgodnie z badaniami, przeprowadzonymi na zlecenie Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży, w Krakowie zaobserwowano 1372 niepełnoletnich osób, zakwalifikowanych do grupy dzieci ulicy. Dzieci te obserwowano głównie w osiedlach mieszkaniowych (791), w supermarketach (494), na dworcu i w jego okolicach (42). Wśród „dzieci ulicy” ok. 71% to chłopcy, 29% dziewczęta, 15% to dzieci poniżej 10 roku życia, 33% w wieku od 11 do 14 lat, a 52 % w wieku 15 do 18 lat.

Założenia projektu przewidują, że oddziaływaniem przez pracowników socjalnych zaangażowanych w realizację projektu objętych zostanie 150 bezdomnych, przebywających na terenie Krakowa oraz 150 osób z grupy młodzieży gimnazjalnej oraz starszej.

Przewidziany czas realizacji projektu to półtora roku.

Praca prowadzona metodą „streetwork” zakłada nawiązanie skutecznego kontaktu, możliwie trwałego i dającego szansę na przedstawienie możliwości skorzystania z oferowanej pomocy. Jest to przede wszystkim towarzyszenie w załatwianiu istotnych spraw dla beneficjentów ostatecznych. W ramach skutecznego kontaktu zakłada się także: wzbudzanie motywacji do korzystania z pomocy, stymulowanie społecznie pożądanych zachowań, rozbudzanie zainteresowań, wskazywanie i stwarzanie możliwości realizacji zaproponowanych przez beneficjentów ostatecznych inicjatyw, wspieranie w sytuacjach kryzysowych. Projekt przewiduje dostosowanie odpowiedniej formy streetworkingu do wymagań grupy docelowej, do panujących w niej zwyczajów, związków, stopnia integracji bądź wykluczenia poza społeczność.

MOPS zakłada, że działania podejmowane w ramach projektu przyczynią się do zahamowania procesu marginalizacji i stworzą szansę dla budowania postaw zmierzających do aktywności i zaangażowania społecznego osób z grup beneficjentów ostatecznych.

Elementem projektu jest również organizacja sieci współpracy organizacji i instytucji skupionych wokół obszarów problemowych osób z grup docelowych.

Dla realizacji innowacyjnych założeń projektu zakłada się odpowiedni dobór kadry oraz jej udział w systemie staży i szkoleń.

W ramach projektu przeprowadzona zostanie też diagnoza środowisk, dla których „ulica” stanowi centrum funkcjonowania. Konsultacje diagnostyczne przeprowadzone zostaną na wybranych osiedlach mieszkaniowych i centrach handlowych.

MOPS zapewni dla realizacji projektu trwałą strukturę organizacyjną, dysponuje odpowiednim potencjałem merytorycznym i organizacyjnym, gwarantującym powodzenie założeń projektu.

Przygotowane raporty stanowić będą podstawę do opracowania dobrych praktyk w zakresie pracy z osobami, dla których ulica stanowi centrum życiowe. Planuje się też upowszechnienie rezultatów projektu w ramach konferencji międzynarodowej służącej wymianie refleksji nt. pracy metodą streetwork.

Projekt jest współfinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny.

Realizaja projektu

Rozpoczęła się realizacja projektu „Streetwork – skuteczny kontakt z klientem”. 29 września zawarto umowę pomiędzy Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej a Miastem Kraków na dofinansowanie projektu, realizowanego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004 – 2006.

W ramach projektu zostały utworzone 3 teamy streetworkerów - 2 teamy pracujące z młodzieżą oraz 1 team pracujący w środowisku osób bezdomnych. Świadczenie pracy socjalnej w środowisku młodzieży odbywać się będzie na terenie wybranych krakowskich osiedli ze szczególnym uwzględnieniem osiedli: Kurdwanów, Bieżanów, Piaski Nowe oraz Wola Duchacka oraz na terenie wybranych centrów handlowych. W przypadku osób bezdomnych oddziaływania zostaną zogniskowane w miejscach, w których przebywają osoby bezdomne, szczególnie te, które nie korzystają ze wsparcia MOPS; w planach uwzględniono tutaj przede wszystkim Centrum miasta, Dzielnicę Podgórze oraz Nową Hutę.

Na potrzeby projektu zorganizowane zostały punkty konsultacyjne pracy terenowej metodą streetwork:
Punkt Konsultacyjny dla Osób Bezdomnych przy ul. Felicjanek 15/1
Punkt Konsultacyjny dla młodzieży przy ul. Beskidzkiej.

Dla realizacji projektu zarządzeniem Dyrektora MOPS nr 61 z dnia 2006 z dnia 2 10 2006 został powołany Zespół Zadaniowy do realizacji Projektu pn. „Streetwork – skuteczny kontakt z klientem”.

Raport ze stażu w Lipsku

Realizacja projektu

W  2006 roku


• Praca socjalna z beneficjentami:
2006
W okresie od 2 października do 31 grudnia 2006 r., w ramach świadczenia pracy socjalnej metodą streetwork, Zespół Zadaniowy do realizacji projektu „Streetwork- skuteczny kontakt  z klientem” zrealizował 86 dyżurów terenowych. Team pracujący w środowisku młodzieży 57, team pracujący w środowisku osób bezdomnych 40, w tym 11 interwencji) Nawiązano skuteczny kontakt z 142 beneficjentami ostatecznymi (64- młodzież, 78-osoby bezdomne). Nawiązany kontakt jest trwały a pracownicy zatrudnieni w ramach realizowanego projektu podejmują działania mające na celu jego podtrzymanie.
W ww. okresie 48 beneficjentów (15 – młodzież, 33 – osoby bezdomne) zostało objętych intensywnymi oddziaływaniami ukierunkowanymi m.in. na podjęcie działań zmierzających do skorzystania przez nich z dostępnej oferty pomocowej oraz poprzez wspieranie społecznie akceptowanych form spędzania wolnego czasu. Streetworkerzy pracujący w środowisku osób bezdomnych przeprowadzili min we współpracy ze Strażą Miejską, Pogotowiem Ratunkowym 11 interwencji względem osób, których stan zdrowia nie pozwalał na dalsze przebywanie w środowisku ulicznym oraz wymagał interwencji lekarskiej.
W ramach świadczenia pracy socjalnej, pracownicy sporządzili dla beneficjentów projektu 5 planów pomocy (3 – osoby bezdomne, 2- młodzież). Ponadto w ramach pracy socjalnej podjęli działania o charakterze towarzyszenia względem 20 beneficjentów celem wsparcia tych osób podczas załatwiania spraw dla nich istotnych.
Osobom bezdomnym towarzyszono podczas załatwiania spraw urzędowych m.in. podczas kontaktów z Działem Pomocy Bezdomnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Krakowie oraz podczas kontaktów z instytucjami zapewniającymi pomoc w formie schronienia (noclegownie) na terenie Gminy Miejskiej Kraków.
Tym rodzajem wsparcia obejmowano młodzież podczas kontaktów beneficjentów z Domami Kultury, Klubami Sportowymi, Placówkami Opiekuńczo-Wychowawczymi Wsparcia Dziennego, podczas kontaktów z rodzicami beneficjentów jak także z nauczycielami, wychowawcami i pedagogami szkolnymi.
Wspierano aktywność beneficjentów poprzez finansowanie proponowanych przez nich przedsięwzięć i udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych, rozwijających zainteresowania m.in. finansowano zajęcia Ju –jitsu i zajęcia gry w ping – ponga w Klubie Kultury „Zachęta”, organizowano wyjścia grupowe, np. wyjście do Parku wodnego.
W pierwszym kwartale realizacji projektu pracownicy Zespołu gromadzili informacje dotyczące organizacji i instytucji pracujących w obszarze funkcjonowania beneficjentów projektu m.in. formacje dot. możliwości uzyskania pomocy medycznej, w formie schronienia, - dla osób bezdomnych oraz aktualnych ofert Domów Kultury, Klubów Sportowych, Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych Wsparcia Dziennego – młodzież.
Zgromadzane informacje stanowiły podstawę oferty streetworkerów i były przekazywane podczas kontaktów z beneficjentami projektu. W efekcie podętych działań pracownicy Zespołu przygotowali bazę zawierającą dane teleadresowe, oraz ofertę ww. organizacji i instytucji.


2007
W okresie od 1 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2007r. w ramach świadczenia pracy socjalnej metodą streetwork pracownicy Zespołu przeprowadzili 430 dyżurów w terenie (118 – team bezdomnych oraz 32- interwencje, team pracujący z młodzieżą 312 dyżurów) oraz
187 dyżurów w punktach konsultacyjnych, w wyniku których nawiązano skuteczny kontakt
z 678 beneficjentami ostatecznymi.
Nawiązany kontakt jest trwały, a pracownicy zatrudnieni w ramach realizowanego projektu podejmują działania mające na celu jego podtrzymanie, w względem z grupy 182 beneficjentów podjęto intensywne działania o charakterze krótkoterminowym lub nadal obejmowani są oddziaływaniami długoterminowymi.
Streetworkerzy pracujący w środowisku osób bezdomnych przeprowadzili, we współpracy
ze Strażą Miejską, Pogotowiem Ratunkowym 32 interwencje względem osób, których stan zdrowia wymagał interwencji lekarskiej.
Pracownicy sporządzili dla beneficjentów ostatecznych 37 planów pomocy (20- osoby bezdomne, 17- młodzież).
W celu wspierania beneficjentów podczas załatwiania istotnych dla nich spraw, pracownicy Zespołu 87 razy podjęli działania o charakterze towarzyszenia.
Osobom bezdomnym towarzyszono podczas załatwiania spraw urzędowych m.in. podczas kontaktów z Działem Pomocy Bezdomnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Krakowie, Klubem Integracji Społecznej MOPS, Urzędem Miasta Krakowa (Wydział Świadczeń Socjalnych, Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, Referat Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych), Komisariatami Policji. Pracownicy Zespołu w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia beneficjentów, podejmowali działania o charakterze towarzyszenia względem osób bezdomnych także podczas kontaktów z poradniami zdrowia, szpitalami, pogotowiem ratunkowym. Ponadto towarzyszono osobom bezdomnym podczas kontaktów z instytucjami zapewniającymi pomoc w formie schronienia (noclegownie).
Pracownicy Zespołu pracującego z młodzieżą towarzyszyli beneficjentom do: Dziennego Ośrodka Socjoterapii, Świetlic, Klubów Kultury, Domów Kultury, Klubów Sportowych,
a także byli obecni w trakcie kontaktów z przedstawicielami Rady Osiedla, pedagogami szkolnymi, nauczycielami oraz rodzinami beneficjentów.
W pracy z młodzieżą towarzyszenie obok rzecznictwa interesów, jest narzędziem umożliwiającym przekazywania społecznie akceptowanych norm i wartości, dając przy tym możliwość artykułowania własnych potrzeb. Przykładem tak realizowanej pomocy może być towarzyszenie młodzieży z Woli Duchackiej podczas udziału w zebraniu Rady Osiedla,
w trakcie którego przedstawiciele młodzieży mieli okazję wystąpić jako część społeczności lokalnej, co w znacznym stopniu przyczyniło się do ich integracji ze społecznością.
Ten rodzaj wsparcia ma decydujący wpływ, zwłaszcza w pracy z osobą dotkniętą problemem bezdomności, lęk przez instytucjami oraz tzw. wyuczona bezradność w znacznym stopniu uniemożliwiają im działanie zmierzające do poprawy własnej sytuacji, narzędzie w postaci towarzyszenia ułatwia pokonywanie tego rodzaju barier.
W ramach pracy socjalnej, streetworkerzy w uzasadnionych przypadkach, udzielali pomocy w postaci środków żywnościowych (194 – beneficjentów), środków higienicznych (51 beneficjentów) oraz biletów jednorazowych komunikacji miejskiej, które były wykorzystywane podczas załatwiania spraw beneficjentów, umożliwiając im podejmowanie aktywności ukierunkowanej na poprawę własnej sytuacji oraz organizowanie czasu wolnego.
W 2007 roku wydano 324 biletów 75 beneficjentom. Bilety wykorzystane zostały na dojazdy do MOPS-DB, Klubu Integracji Społecznej, urzędów, Schronisk i Przytulisk, noclegowni
dla kobiet i mężczyzn w Krakowie, Urzędów Pracy, Szpitali, Poradni i Przychodni zdrowia oraz na dojazdy na strzelnicę, basen, do Parku Wodnego, Zoo, Lasku Wolskiego.
Wspieranie aktywności

Wspierano aktywność beneficjentów przez finansowanie proponowanych przez nich przedsięwzięć i udział w zajęciach sportowo-rekreacyjnych, rozwijających zainteresowania. W ramach wspierania aktywności finansowano zajęcia indywidualne, takie jak: zajęcia Ju –jitsu, zajęcia  nauki gry na perkusji, zajęcia tańca „Hip- hop”, zajęcia gry w ping – ponga           w Klubie Kultury „Zachęta”. Organizowano regularne zajęcia grupowe, takie jak:  zajęcia gry w siatkówkę, zajęcia gry w piłkę nożną, wyjścia na strzelnicę.
Ponadto organizowano wycieczki i wyjścia grupowe np. wyjście do ZOO, Lasku Wolskiego, do Parku wodnego, na odkryty basen „Polfa”, do Parku Jordana.
W siedzibie przy ul. Beskidzkiej 30 organizowano zajęcia, warsztaty, spotkania dla beneficjentów mające na celu aktywizację, integrowanie młodzieży, rozwijanie zainteresowań.
W ramach aktywizacji beneficjentów, obok finansowania oraz organizowania zajęć streetworkerzy pracujący z młodzieżą podejmowali działania celem motywowania beneficjentów do samodzielnej aktywności, poprzez: zbieranie informacji o imprezachi ofertach spędzania czasu wolnego dostępnych dla młodzieży oraz przekazywanie tych informacji beneficjentom.
W trakcie realizacji projektu  udzielano beneficjentom porad, informacji o dostępnej ofercie dotyczącej czasu wolnego, edukacji, oraz informowano o tym gdzie beneficjent może uzyskać specjalistyczną pomoc.
W ramach aktywizacji beneficjentów oraz animacji środowiska lokalnego:
•  przeprowadzono konkurs  graffiti
•  zrealizowano warsztaty graffiti połączone z koncertem młodzieżowego zespołu hip-hop,
•  współorganizowano z Osiedlowym Klubem Kultury „Wola Duchacka – Wschód” konkurs filmów amatorskich „Krótkie filmy o…”
• zorganizowano drużynę piłkarską, która brała udział w Turnieju Piłkarskim zorganizowanym w KS Baszta,
•  Zrealizowano warsztaty wizażu i makijażu oraz zdobienia paznokci dla dziewcząt,
• towarzyszono przedstawicielom młodzieży w trakcie udziału w Zebraniu Rady Osiedla, motywując do podejmowania działań na rzecz społeczności lokalnej
•  planowane jest zorganizowanie jest „kina letniego”.
Uczestnictwo pracownika w zajęciach aktywizujących młodzież pozwala na utrzymanie i pogłębienie kontaktu, ma również istotne znaczenie w procesie modelowania postaw i nabywanie kompetencji społecznych.

www.efs.gov.pl
www.europa.eu.int

Media o streetwork (19.11)
Wizyta delegacji z Wielkiej Brytanii w Klubie Integracji Społecznej
Nagroda Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Konferencja "Metody i techniki pracy socjalnej z rodziną we Frankfurcie nad Menem i w Krakowie"
Nagrody dla zwycięzców Turnieju Wola Champions League
Turniej "Wola Champions League" otwarty
Piłka nożna na Woli Duchackiej
Turniej tenisa stołowego
Streetwork - rozstrzygnięto konkurs graffiti
Ruszył streetwork