Jedną z zasad sprzedaży napojów alkoholowych jest wyrażony w art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1119 z późn. zm.) zakaz na obszarze kraju reklamy i promocji napojów alkoholowych. W wyniku przeprowadzonych analiz zdaniem Urzędu Miasta Krakowa, w świetle obowiązujących przepisów należy za nielegalną uznać również sytuację, gdy znaki towarowe napojów alkoholowych (oprócz piwa) są widoczne z zewnątrz sklepu, np. przez witrynę sklepową.
Informuję, że ujawnienie przypadków prowadzenia nielegalnej reklamy alkoholu jest podstawą do wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie cofnięcia wydanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Jednocześnie proszę o podjęcie we własnym zakresie działań dostosowujących sposób eksponowania napojów alkoholowych do obowiązujących przepisów prawa.
Widoczne z zewnątrz punktu sprzedaży napojów alkoholowych butelki z etykietami, na których znajdują się znaki towarowe napojów alkoholowych lub symbole graficzne z nimi związane, a także nazwy i symbole graficzne przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniące się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, wypełniają znamiona reklamy napojów alkoholowych.
Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy zawarł definicje promocji i reklamy napojów alkoholowych. Zgodnie z tymi definicjami:
a) przez promocję napojów alkoholowych należy rozumieć między innymi: „(…)inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych.”;
b) przez reklamę napojów alkoholowych należy rozumieć „publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych (…) służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych.”
Zgodnie z art. 131 ustawy, dopuszczalna jest, po spełnieniu szeregu dodatkowych warunków, reklama i promocja piwa.
Powyższe znajduje także potwierdzenie w komentarzach do wspomnianej ustawy. Stanowisko takie prezentuje również Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie. Ponadto, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lipca 2017 r. o sygn. II GSK 982/17 uznał, iż ekspozycja napojów alkoholowych poprzez umieszczenie ich bezpośrednio za szybą sklepu nie różni się w istocie od wystawienia ich na zewnątrz placówki i jest formą niedozwolonej reklamy alkoholu.
POUCZENIE
Wyciąg z ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 1119 z późn. zm.).
Art. 96 Sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, prowadzi się w punktach sprzedaży, którymi są:
1. sklepy branżowe ze sprzedażą napojów alkoholowych,
2. wydzielone stoiska - w samoobsługowych placówkach handlowych o powierzchni sprzedażowej powyżej 200m2,
3. pozostałe placówki samoobsługowe oraz inne placówki handlowe, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią sprzedaż napojów alkoholowych.
Art.11 1
ust.1. W celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań określonych w art.41 ust. 1 gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, o których mowa w art.18 .
ust.4. Przedsiębiorcy, prowadzący sprzedaż napojów alkoholowych w roku poprzednim, są obowiązani do złożenia, do dnia 31 stycznia, pisemnego oświadczenia o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim.
ust.7 Opłata o której mowa w ust.1 wnoszona jest na rachunek gminy w każdym kolejnym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem, w trzech równych ratach w terminach do dnia 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego.
Art.13.ust.2 W miejscach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych powinna być uwidoczniona informacja o szkodliwości spożywania alkoholu.
Art.15.
ust.1. Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych :
1. osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości,
2. osobom do lat 18,
3. na kredyt lub pod zastaw.
ust.2. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności nabywcy sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy.
Art.18
ust.7.Warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży jest:
1. posiadanie zezwolenia, o którym mowa w ust.1,
2. wniesienie opłaty, o której mowa w art.111
3. zaopatrywanie się w napoje alkoholowe u producentów i przedsiębiorców posiadających odpowiednie zezwolenie na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych,
4. w terminach do dnia 1 lutego, 1 czerwca, 1 października każdego roku kalendarzowego objętego zezwoleniem, okazanie przedsiębiorcy zaopatrującemu dany punkt sprzedaży napojów alkoholowych odpowiedniego dowodu potwierdzającego dokonanie opłaty, o której mowa w art. 11 1,
5. posiadanie tytułu prawnego do korzystania z lokalu, stanowiącego punkt sprzedaży,
6. wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu,
7. zgłaszanie organowi zezwalającemu zmian stanu faktycznego i prawnego, w stosunku do danych zawartych w zezwoleniu, w terminie 14 dni od dnia powstania zmiany,
8. prowadzenie sprzedaży w punkcie sprzedaży spełniającym wymogi określone przez radę gminy, na podstawie art.12 ust. 1 i 2,
9. przestrzeganie innych zasad i warunków określonych przepisami prawa
ust.10. Zezwolenie o którym mowa w ust. 1 art.18 ustawy, cofa się w przypadku:
1. nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, a w szczególności:
a) sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim i nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw
b) sprzedaży i podawania napojów alkoholowych z naruszeniem zakazów określonych w art. 14 ust.3 i 4,
2. nieprzestrzegania określonych w ustawie warunków sprzedaży napojów alkoholowych,
3. powtarzającego się, co najmniej dwukrotnie w okresie 6 miesięcy, w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócania porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży, gdy prowadzący ten punkt nie powiadamia organów powołanych do ochrony porządku publicznego,
4. wprowadzenia do sprzedaży napojów alkoholowych pochodzących z nielegalnych źródeł,
5. przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu, o którym mowa w art.111 ust.4,
6. popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie,
7. orzeczenia wobec przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną albo wobec osoby odpowiedzialnej za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej objętej zezwoleniem.
ust.11.Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie, może wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie zezwolenia nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jego cofnięciu.
ust.12. Zezwolenie o którym mowa ust.1 art.18, wygasa w przypadku;
1. likwidacji punktu sprzedaży,
2. upływu terminu ważności zezwolenia,
3. zmiany rodzaju działalności punktu sprzedaży,
4. zmiany składu osobowego wspólników spółki cywilnej,
5. niedopełnienia w terminach obowiązku:
a) złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 111 ust. 4, lub
b) dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 111 ust. 2 i 5.
ust. 12a. W przypadku, o którym mowa w ust. 12 pkt 5 lit. a, zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 111 ust. 4, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. a nie złoży oświadczenia wraz z jednoczesnym dokonaniem opłaty dodatkowej w wysokości 30% opłaty określonej w art. 111 ust. 2.
ust. 12b. W przypadku, o którym mowa w ust. 12 pkt 5 lit. b, zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 111 ust. 2 i 5, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. b nie wniesie raty opłaty określonej w art. 111 ust. 2 albo 5, powiększonej o 30% tej opłaty.
ust. 13. Przedsiębiorca, którego zezwolenie wygasło z przyczyn określonych w ust.12 pkt 5, może wystąpić z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia wydania decyzji o wygaśnięciu zezwolenia.
ust. 14. Przedsiębiorcy podający lub sprzedający różne mieszaniny napojów alkoholowych na podstawie posiadanych receptur, z wykorzystaniem napojów zawierających powyżej 18% alkoholu, są obowiązani do posiadania zezwoleń, o których mowa w ust.3 pkt 3.
Art.43
ust. 1 Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia, lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie.
ust. 2 Tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie przestępstwa określonego w ust.1.
Art. 45. Kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 13 ust.1 i 2 ustawy:
1. dostarcza napoje alkoholowe do miejsc sprzedaży lub
2. nie uwidacznia informacji o szkodliwości spożywania alkoholu,podlega karze grzywny.
Art. 45 ² Kto wbrew postanowieniom zawartym w art.13 1 prowadzi reklamę napojów alkoholowych lub informuje o sponsorowaniu imprezy masowej, z zastrzeżeniem art. art.13 1 ust. 5 i 6 podlega grzywnie od 10 000 do 500 000 złotych
UWAGI:
1. Przez „sprzedaż” należy rozumieć sprzedaż napojów alkoholowych w placówkach handlu detalicznego.
Przez „sprzedaż i podawanie” należy rozumieć sprzedaż napojów alkoholowych wyłącznie w zakładach gastronomicznych.
2. Na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych w ogródkach stanowiących integralną część lokali gastronomicznych należy posiadać decyzję SANEPIDU oraz zgodę właściciela terenu na zajęcie określonej powierzchni pod taki ogródek.
POUCZENIE
Do zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych dla przedsiębiorców, których działalność polega na dostarczaniu żywności na imprezy zamknięte organizowane w czasie i miejscu wyznaczonym przez klienta, w oparciu o zawartą z nim umowę (katering).
Zezwolenia, które Państwo otrzymali, służą do sprzedaży i podawania alkoholu w ramach prowadzonej działalności cateringowej, polegającej na dostarczaniu żywności do klientów zewnętrznych. Innymi słowy, na ich podstawie można sprzedawać napoje alkoholowe podczas zamkniętych przyjęć, takich jak wesela, bankiety, wyjazdy integracyjne – w miejscu zleconym przez organizatora przyjęcia. Na takie przyjęcia nie może wejść nikt z zewnątrz, a żaden z klientów nie płaci indywidualnie za alkohol, gdyż koszty całego przyjęcia są rozliczane pomiędzy firmą cateringową a organizatorem przyjęcia. W żadnym wypadku zezwoleniami cateringowymi nie można zastąpić stałych zezwoleń gastronomicznych. Zezwolenia cateringowe nie posiadają wpisanego adresu sprzedaży alkoholu, gdyż to wyłącznie zleceniodawca (organizator przyjęcia, posiadający tytuł prawny do miejsca, w którym się ono odbywa), decyduje, gdzie zaprosi firmę cateringową. Prowadzenie sprzedaży alkoholu na podstawie zezwoleń cateringowych w stałym punkcie sprzedaży (restauracji itp.) jest naruszeniem przepisów prawa i skutkuje cofnięciem zezwoleń, jak również może powodować odpowiedzialność karną. Zezwolenia cateringowe pozwalają prowadzić sprzedaż alkoholu podczas przyjęć wyłącznie na obszarze gminy, która wydała zezwolenia.