Program ,,Bezpieczny Kraków

Zachodzące przez ostatnie trzy dekady przemiany w Polsce nie ominęły kwestii tak fundamentalnej jak bezpieczeństwo. Coraz wyższy standard życia obywateli przekłada się na ich wymagania względem bezpieczeństwa - nie tylko związanego z zapewnieniem integralności terytorialnej, nienaruszalności granic, ale także w zakresie bezpieczeństwa powszechnego, codziennego, gwarantowanego w domu, miejscu pracy, przestrzeni publicznej. Współczesne zagrożenia mogą być m.in. wynikiem zdarzeń losowych (klęski żywiołowe, katastrofy naturalne), rozwoju cywilizacyjnego (awarie techniczne), jak też bezprawnych działań innych ludzi. Dobrze zorganizowane państwo jest przygotowane do funkcjonowania w różnych, nawet ekstremalnych sytuacjach. Za stworzenie odpowiedniego systemu bezpieczeństwa odpowiedzialna jest administracja rządowa i samorządowa. W przypadku wystąpienia zagrożenia, szeroko rozumiane państwo powinno podjąć stosowne kroki prewencyjne, neutralizacyjne lub naprawcze. W odpowiedzi na różnorodne zagrożenia współczesne miasto powinno osiągnąć odpowiedni poziom odporności.

Podstawą stworzenia Programu „Bezpieczny Kraków” jest wyjście naprzeciw wspomnianym oczekiwaniom przez władzę samorządową odpowiedzialną za różne aspekty bezpieczeństwa. Program dotyka zagrożeń w obszarze bezpieczeństwa powszechnego, publicznego, a co za tym idzie - także indywidualnego. Oznacza to, że program koncentruje się na poprawie bezpieczeństwa w całym mieście oraz bezpieczeństwa poszczególnych obywateli.

Na mocy obowiązującego prawa miasto na prawach powiatu, które wykonuje szereg zadań z zakresu administracji reglamentacyjno-porządkowej, przede wszystkim winno zapewnić porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, ochronę przeciwpożarową oraz wykonywać zadania w zakresie ochrony zdrowia, transportu drogowego i dróg publicznych, administracji architektoniczno-budowlanej, ochrony środowiska, ochrony przeciwpowodziowej, a także obronności. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 1372, 1834) oraz art. 4 ust. 1 pkt 15 i 16 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 920, z 2021 poz. 1038, 1834) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, ponadgminnych – do powiatu.

Wobec występowania różnego typu zagrożeń w mieście, niezbędna jest skuteczna realizacja określonych prawem zadań przez szereg wyspecjalizowanych podmiotów, takich jak: Komenda Miejska Policji, Straż Miejska Miasta Krakowa, Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej, Krakowskie Pogotowie Ratunkowe, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Powiatowa Inspekcja Nadzoru Budowlanego w Krakowie, Miejskie Centrum Profilaktyki Uzależnień, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisja Praworządności Rady Miasta Krakowa, Komisja Bezpieczeństwa i Porządku oraz inne działające na obszarze miasta służby i jednostki odpowiedzialne za bezpieczeństwo. Koordynacją tych działań zajmuje się Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UMK.

Instrumentem, który może służyć planowaniu i integracji wspólnych działań podmiotów realizujących zadania z zakresu zapewniania bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego na obszarze miasta jest program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego, uchwalany na podstawie art. 12 pkt 9b w zw. z art. 38a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym.

Pierwszy Program poprawy bezpieczeństwa dla miasta Krakowa pn. „Bezpieczny Kraków”, został przyjęty uchwałą nr XL/299/1999 Rady Miasta Krakowa w dniu 22 grudnia 1999 r. będąc wówczas jednym z pierwszych tego typu programów w kraju. Charakteryzowały go kompleksowość i spójność, które bezdyskusyjnie świadczyły o prekursorskim charakterze Programu. Głównymi przesłankami jego uchwalenia były niski poziom poczucia bezpieczeństwa mieszkańców oraz postępujący wzrost przestępczości. W czasie dwudziestu lat obowiązywania Programu nastąpiło szereg ważnych zmian zarówno w mieście, jak też w całym kraju. Znaczącej poprawie uległ poziom bezpieczeństwa w Krakowie – wyrażający się zarówno wzrostem efektywności służb odpowiedzialnych za zapewnianie bezpieczeństwa i porządku publicznego jak też spadkiem ilości przestępstw. Nastąpiły istotne zmiany w strukturze przestępczości. Wzrosło przy tym poczucie bezpieczeństwa, czemu mieszkańcy dali wyraz w debatach społecznych oraz w badaniach sondażowych. Wszystkie te czynniki spowodowały, że Program uległ dezaktualizacji i pojawiła się potrzeba jego zmiany.

Na podstawie doświadczeń z realizacji programów bezpieczeństwa w rożnych polskich miastach, przyjęto założenie, że powinien on zostać opracowany na czas oznaczony. Program uchwalony na lata 2018-2020, a następnie przedłużony do roku 2021, stał się elastycznym narzędziem, które na bieżąco można było dopasowywać do aktualnych potrzeb i pozwolił skupić się na konkretnych dziedzinach życia społecznego, wymagających zmian w obszarze bezpieczeństwa.

Podczas tworzenia Programu na lata 2018-2021 przyjęto, że samorząd winien sprawować przede wszystkim funkcję koordynacyjną w odniesieniu do działań w zakresie bezpieczeństwa, poprzez uzupełnianie (zamiast zbędnego powielania) działań służb, inspekcji, straży, jak też inspirowanie i wspieranie innych podmiotów w realizacji przedsięwzięć na rzecz bezpieczeństwa mieszkańców Krakowa.

Podstawowym założeniem budowy programu na lata 2018-2021 było przestrzeganie zasady, że należy go konstruować, realizować, a także oceniać na podstawie rzetelnej wiedzy, formułowanej przede wszystkim w oparciu o bezstronne, wieloaspektowe badania naukowe, wiedzę ekspertów oraz wcześniejsze ewaluacje.

Funkcjonowanie programu w okresie ostatnich czterech lat wykazało, że założenia, jakie przyjęto przy konstrukcji Programu poprawy bezpieczeństwa dla miasta Krakowa na lata 2018-2021 przyniosły spodziewane efekty.
W rezultacie prace nad konstruowaniem Programu na lata kolejne, tj. 2022-2024 przebiegały w podobny sposób.

W celu zidentyfikowania obszarów bezpieczeństwa wymagających interwencji wykorzystano następujące źródła danych: dane statystyczne Policji i Straży Miejskiej Miasta Krakowa, mapy zagrożeń, raporty z badań poczucia bezpieczeństwa, raporty jednostek administracji publicznej, w tym MSWiA, wyniki ewaluacji obecnie realizowanego Programu oraz z innych badań społecznych. Dodatkowo zadbano o to, aby treść Programu wpisywała się w Strategię Rozwoju Krakowa 2030 (dalej: SRK 2030). Cele Programu są ściśle związane z celem operacyjnym IV.5 zawartym w SRK 2030 polegającym na osiągnięciu wysokiego poziomu bezpieczeństwa w Krakowie, przy zapewnieniu m.in. współpracy i wspierania działań służb i instytucji zaangażowanych w zapewnianie bezpieczeństwa lub porządku publicznego w mieście, a także zaangażowania obywateli w działania z zakresu prewencji kryminalnej i edukacji dla bezpieczeństwa.

Do prac nad nowym programem zaproszono radnych Miasta Krakowa, ekspertów w poszczególnych dziedzinach, policjantów, strażników miejskich, przedstawicieli uczelni oraz innych jednostek miejskich. Poszczególne grupy tematyczne korzystały z pomocy odpowiednich wydziałów UMK oraz instytucji samorządowych np. MCPU. Dokonano również przeglądu wszystkich obowiązujących w mieście programów dotyczących poszczególnych aspektów bezpieczeństwa celem uniknięcia powtórzeń lub rozważenia potrzeby uzupełnienia funkcjonujących programów o nowe elementy.

W trakcie prac Zespołu powołanego przez Prezydenta Miasta Krakowa nad przygotowaniem Programu „Bezpieczny Kraków” na lata 2022-2024 wytypowano najbardziej newralgiczne obszary, które wymagają konkretnych działań i znajdują swoje odzwierciedlenie w poniższych dziedzinach:

Dziedzina RATUJ, w której będą realizowane zadania, mające na celu zwiększanie kompetencji w zakresie udzielania pomocy
w sytuacji zagrożenia,

Dziedzina DIALOG, w której będą realizowane zadania, mające na celu zwiększenie kompetencji w zakresie komunikacji międzyludzkiej,

Dziedzina BEZPIECZNY RUCH DROGOWY, w której będą realizowane zadania, mające na celu podniesienie kompetencji uczestników ruchu drogowego,

Dziedzina CYBERBEZPIECZEŃSTWO, w której będą realizowane zadania, mające na celu zwiększenie świadomości społecznej w zakresie zagrożeń w sieci.

 

Program poprawy bezpieczeństwa dla miasta Krakowa na lata 2022-2024 pn. ,,Bezpieczny Kraków" został przyjęty uchwałą nr LXXVI/2139/22 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 12 stycznia 2022 r.