W ostatnich latach w największych miastach Polski znacznie pogłębił się kryzys mieszkaniowy (rośnie między innymi liczba osób, których nie stać na kredyt, a osiągają zbyt wysokie dochody, by starać się o najem mieszkania komunalnego). Odpowiedzią na ten kryzys w Krakowie będzie nowa strategia mieszkaniowa, oparta przede wszystkim na programie budowy mieszkań społecznych, remoncie pustostanów i budowie akademików ze wsparciem rządowym.
Wspólnie z Ministerstwem Nauki i uczelniami wybudujemy nowe akademiki. Budowa akademików przyczyni się również do zrównoważonego rozwoju miast, zmniejszając presję na lokalny rynek nieruchomości mieszkaniowych.
Stopień realizacji zadania: 2/5
Zgodnie z ustawowym podziałem kompetencji, jednostki samorządu terytorialnego, w tym miasto, nie są uprawnione do samodzielnej realizacji inwestycji w zakresie budowy akademików, ponieważ jest to zadanie własne uczelni wyższych. Miasto nie ma podstaw prawnych, by przejmować tę funkcję, nawet przy rosnącym zapotrzebowaniu na bazę mieszkaniową dla studentów, szczególnie w ośrodkach akademickich takich jak Kraków, gdzie koszt życia i najmu jest wyjątkowo wysoki.
Jednakże możliwe są formy pośredniego zaangażowania miasta w realizację tego celu, m.in. poprzez współpracę z uczelniami lub inwestorami prywatnymi w formule konsorcjów, czy też udostępnianie zasobów lokalowych (istniejących bądź nabywanych w ramach miejskich inwestycji). Dodatkowo, w ramach miejskiej polityki lokalowej warto rozważyć wprowadzenie mechanizmów preferencyjnego najmu lokali dla studentów, np. poprzez przeznaczenie określonego procenta mieszkań z programów takich jak Zintegrowane Plany Inwestycyjne (ZPI).
Z punktu widzenia realizacji celu publicznego, czyli poprawy dostępności zakwaterowania dla studentów, rekomenduje się zainicjowanie dyskusji nad zasadnością i kierunkiem ewentualnego zaangażowania miasta w ten obszar. Konieczne jest przy tym rozważenie, czy temat ten powinien być rozwijany w ramach ZPI, czy też ująć go w osobnym, dedykowanym programie wsparcia mieszkaniowego dla środowiska akademickiego.
Wspomniana problematyka zostanie omówiona podczas kolejnego spotkania Rady Partnerów.
Znaczną część odzyskiwanych mieszkań przeznaczymy na mieszkania socjalne. Źródłem finansowania remontów pustostanów jest budżet miasta oraz, w jak największym stopniu, źródła zewnętrzne, w tym Fundusz Dopłat Banku Gospodarki Krajowej. Powinny być stosowane wypracowane standardy remontu pustostanu tak, aby każdy wiedział, z czym może się spotkać.
Stopień realizacji zadania: 4/5
Remonty pustostanów lokali mieszkalnych są jednym z priorytetów w zakresie polityki mieszkaniowej Gminy Miejskiej Kraków oraz głównym źródłem pozyskiwania lokali celem zwiększenia dostępności mieszkań dla osób potrzebujących. Rok 2024 r. był rekordowy pod względem zarówno ilości jak i kwoty przewidzianej na remonty pustostanów. W roku 2024 r. zostało przygotowanych do zasiedlenia 402 mieszkania, co stanowi wzrost w porównaniu z rokiem 2023 r. o ponad 20 proc. Realizacja remontów pustostanów na takim poziomie jest wypełnieniem postulatu wskazującego na potrzebę rozszerzenia programu remontów mieszkań do 2000 w kadencji, a więc właśnie 400 rocznie. W 2025 r. zostały w budżecie miasta zabezpieczone rekordowe środki na remonty pustostanów (przeszło 18 mln zł) co pozwoli na remont ponad 400 mieszkań.
Kraków powinien kontynuować budowę mieszkań czynszowych w ramach Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej.
Stopień realizacji zadania: 2/5
Trwają prace projektowe przy ul. Padniewskiego, gdzie w ramach Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej KZN SIM Ziemia Krakowska powstanie ok. 100 mieszkań o preferencyjnym czynszu. Miasto rozważa także kolejne inwestycje w tym kierunku, co wymaga pogłębionych analiz finansowych i zbadania innych istotnych możliwości ich realizacji.
Społeczna Agencja Najmu jest istniejącą w wielu krajach Europy instytucją, tzw. mieszkań subsydiowanych, gdzie właściciel wynajmuje tej instytucji (związanej z samorządem) mieszkania na dłuższy czas po niższym niż rynkowy czynsz, a instytucja odnajmuje je zgłaszającym się mieszkańcom. Jest to rozwiązanie pośrednie pomiędzy mieszkaniami czynszowymi, Społeczną Inicjatywą Mieszkaniową, a komercyjnymi.
Stopień realizacji zadania: 5/5
Krakowska Społeczna Agencja Najmu została powołana przez Radę Miasta w kwietniu 2025 r.
Szerokie doświadczenia organizacji pozarządowych wskazują, że mieszkańcy potrzebują pomocy w kontaktach ze służbami miejskimi, a szczególnie z podmiotami komercyjnymi i prywatnymi. Część usług w tym zakresie wykonują organizacje pozarządowe, ale wydaje się coraz bardziej potrzebne posiadanie takiego rzecznika w ramach struktur UMK. W niektórych samorządach są takie stanowiska i warto to wykorzystać w Krakowie.
Stopień realizacji zadania: 5/5
Osoba na tym stanowisku będzie zajmowała się m.in. wsparciem dla mieszkańców w zakresie informacyjnym związanym z pomocą w sprawach dot. lokali, podejmowaniem działań i inicjatyw w zakresie ochrony praw lokatorów na terenie Krakowa oraz współpracą z innymi instytucjami, w tym z organizacjami pozarządowymi, jednostkami administracji publicznej w celu realizacji projektów mieszkaniowych.
Nabór na stanowisko rzecznika został ogłoszony 20 marca 2025 r. Nabór zakończył się 29 kwietnia 2025 r. Nabór nie pozwolił na wyłonienie osoby Rzecznika Praw Lokatorów, w związku z czym planowane jest jego powtórzenie.
W wielu miastach Polski obowiązuje bardzo czytelny i transparentny system naliczania koniecznych dla dewelopera wydatków inwestycyjnych, związanych z infrastrukturą i z daną inwestycją. Stosuje się czytelną zasadę „cennika” za ilość metrów kwadratowych powierzchni użytkowej mieszkania. Powoduje to, że i miasto i inwestor wiedzą, czego mogą się spodziewać, a strony generalnie chwalą sobie czytelny system. Kraków powinien stworzyć taki system.
Stopień realizacji zadania: 5/5
10 października 2024 r. Prezydent Miasta Krakowa podpisał zarządzenie nr 2678/2024 w sprawie określenia zakresu inwestycji drogowych oraz zasad zawierania umów określających warunki budowy lub przebudowy dróg publicznych przez inwestorów inwestycji niedrogowych oraz powołania zespołu ds. współpracy z inwestorami inwestycji niedrogowych.
Te regulacje wprowadzają tzw. cennik dla inwestorów i obligują ich do współfinansowania potrzebnej infrastruktury publicznej. To transparentne, jasne i przejrzyste rozwiązanie. Centrum Wspierania Inwestorów i Innowacyjnej Gospodarki podczas spotkań z inwestorami przekazuje informacje nt. wypracowanej metody współfinansowania infrastruktury miejskiej.
Coraz częściej spotykamy się z osobami starszymi, które mieszkają samotnie i wymagają pomocy. Przykładowym rozwiązaniem jest miejski program „Mieszkania dla Seniora”. Mieszkania mogłyby zostać zorganizowane w formie małych apartamentów wyposażonych we wspólny pokój dla obsługi medycznej i lekarzy. W organizację czasu wolnego dla seniorów zaangażujemy młodzież i wolontariuszy.
Stopień realizacji zadania: 2/5
Miasto udziela pomocy osobom w trudnej sytuacji życiowej w ramach prowadzonych mieszkań wspomaganych i treningowych oraz Domów Pomocy Społecznej. Realizacja pilotażowego programu skierowanego do seniorów będzie zależna od weryfikacji zapotrzebowania w tym obszarze i zaplanowania środków na ten cel.