czcionka:
kontrast:
21 października 2013 na konferencji blisko 100 miast świata w Pekinie oficjalnie ogłoszono Kraków Miastem Literatury UNESCO. Kraków jest siódmym miastem na świecie noszącym ten zaszczytny tytuł (obok Edynburga, Melbourne, Iowa City, Dublina, Reykjaviku i Norwich). Wniosek Miasta Kraków o tytuł Miasta Literatury został złożony do organizacji UNESCO 30 grudnia 2011 r. (aktualizacji wniosku zgodnie z wytycznymi ekspertów UNESCO dokonano w sierpniu 2013 r.). Uzyskanie prestiżowego tytułu Miasta Literatury UNESCO prowadzą do wzmocnienia znaczenia Marki Kraków, są właściwym podkreśleniem znaczenia Krakowa dla literatury polskiej i światowej oraz mają swoje głębokie uzasadnienie w wielowiekowych tradycjach miasta.
Aby zostać Miastem Literatury UNESCO, kandydujący ośrodek musi spełniać szereg warunków, odnoszących się do jakości i różnorodności inicjatyw miejscowych wydawców, roli szeroko pojętej literatury w codziennym życiu mieszkańców, bogactwa festiwali i wydarzeń literackich, a także obfitości księgarni, bibliotek i innych instytucji związanych z książką i dbających o tę część cywilizacyjnego dorobku. Ważne jest również zaangażowanie mediów i tworzenie ambitnych programów rozwoju – wszystkie miasta mające „tematyczne” tytuły przyznawane przez UNESCO (jak Miasta Filmu, Miasta Muzyki czy Miasta Designu) tworzą światową Sieć Miast Kreatywnych (Creative Cities Network).
Krakowska aplikacja, której początki sięgają 2011 roku, uzyskała pozytywne opinie właśnie dzięki podkreśleniu harmonijnego współistnienia wszystkich tych elementów i zarysowaniu śmiałych planów na przyszłość. W wyniku ich realizacji Kraków ma stać się nie tylko skarbnicą dziedzictwa literatury, którym już przecież jest – to przecież tutaj 500 lat temu ukazały się pierwsze książki wydrukowane w języku polskim: Historyja umęczenia Pana naszego Jezusa Chrystusa (anonim., 1508) i Raj duszny (Biernat z Lublina, 1513) – ale i miastem, dla którego książka stanie się motorem rozwoju poprzez rozwój przemysłów kreatywnych i współpracę wszystkich środowisk związanych z literaturą: pisarzy, poetów, krytyków i naukowców, ale także księgarzy, wydawców, przedstawicieli mediów, firm IT i inwestorów. Przy tworzeniu krakowskiej aplikacji wzięło udział i zgodnie współpracowało kilkadziesiąt instytucji – państwowych i miejskich, prywatnych i pozarządowych – mających swoją siedzibę w Krakowie, zaś całość prac, podobnie jak wiele wydarzeń literackich w mieście, koordynowało Krakowskie Biuro Festiwalowe. Poparcie dla starań Krakowa wyraziło ponad 150 pisarzy z całego świata, wśród nich m.in. Nobliści: Herta Mϋller, Orhan Pamuk, Mario Vargas Llosa i Wisława Szymborska, a także pisarze goszczący w mieście podczas wydarzeń kulturalnych m.in.: Adonis, Roberto Calasso, Peter Esterházy, David Grossman, Alberto Manguel, Eduardo Mendoza, Amos Oz i Zadie Smith.
Mając na uwadze przyznany tytuł Miasta Literatury UNESCO oraz potrzebę stworzenia programu wspierającego różnorodność i bogactwo krakowskich inicjatyw literackich Rada Miasta Krakowa podjęła w dniu 6 listopada 2013 r. uchwałę Nr LXXXVIII/1319/13 w sprawie opracowania programu Kraków Miasto Literatury. Towarzyszy temu przekonanie, że literatura może przyczyniać się do poprawy spójności społecznej, stymulować rozwój gospodarczy i rozwój przemysłów kreatywnych oraz istotnie wpływać na dialog międzykulturowy.
Program „Kraków – Miasto Literatury UNESCO” został przyjęty uchwałą Nr XXXVII/632/16 Rady Miasta Krakowa z dnia 17 lutego 2016 r.
Program wpisuje się w wytyczne prowadzonego przez UNESCO Programu Miast Kreatywnych, stworzonego w celu promowania zrównoważonego rozwoju kulturalnego, społecznego i ekonomicznego ośrodków miejskich zrzeszonych w Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Celem Programu Miast Kreatywnych jest:
1. Wzmacnianie produkcji, dystrybucji i recepcji dóbr kulturalnych na poziomie lokalnym;
2. Promowanie kreatywności i praktyk twórczych, w szczególności w obrębie grup wrażliwych społecznie, w tym kobiet i dzieci;
3. Zwiększanie dostępu do kultury i możliwości korzystania z dóbr kulturalnych;
4. Integrowanie przemysłów kreatywnych w dziedzinie kultury w ramach lokalnych planów rozwoju.
Obszary strategiczne zbieżne z ww. uchwałą stanowiły podstawę do przygotowania aplikacji Krakowa do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO.
Zobacz więcej: Kraków Miasto Literatury UNESCO
Raporty z realizacji Programu Kraków Miasto Literatury: https://miastoliteratury.pl/materialy-do-pobrania/
Diagnoza pola literackiego 2013: załącznik do wniosku o przyznanie miastu Kraków tytułu KMLU