interpretacja 85

 

Rodzaj dokumentu	interpretacja indywidualna
Sygnatura	PD-01.3120.8.18.2014.GK
Data	2014.07.29
Autor	Prezydent Miasta Krakowa
Istota interpretacji	Kurator a podatek od nieruchomości
Z interpretacji indywidualnej usunięto dane identyfikujące wnioskodawcę oraz inne podmioty wskazane w treści interpretacji zgodnie z art. 14i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). Osoba odpowiedzialna za wyłączenie powyższych danych: Grzegorz Kasprzak

 

wniosek

 

INDYWIDUALNA INTERPRETACJA PODATKOWA

 

Działając na podstawie art. 14j § 1 i § 3 w zw. z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 30 kwietnia 2014 r. złożonego przez (…) zam. w Krakowie przy ul. (…) współwłaściciela nieruchomości położonej w Krakowie przy al. (…) o udzielenie pisemnej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczących podatku od nieruchomości

 

uznaję, że stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku współwłasności gruntu i budynku (bez wyodrębnionych prawnie lokali), podatek od nieruchomości powinni uiszczać wszyscy współwłaściciele, w tym także kurator spadku po zmarłym współwłaścicielu, w świetle przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego, jest prawidłowe.

 

UZASADNIENIE

 

Wnioskiem z dnia 15 maja 2014 r. Pani (…), zarządca nieruchomości przy ul. (…) w Krakowie reprezentująca współwłaściciela tej nieruchomości zwróciła się o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie obowiązku uiszczania podatku od nieruchomości.

Wnioskodawca przedstawił opis zaistniałego stanu faktycznego, zgodnie z którym nieruchomość przy al. (…) w Krakowie jest współwłasnością właścicieli liczoną wg udziałów. 1/4 udziałów w nieruchomości przypada na nieżyjącą (…), którą reprezentuje kurator spadku nieobjętego, p. (…) ustanowiony przez Sąd. Współwłaścicieli nieruchomości reprezentuje na zewnątrz powołane aktem notarialnym 5 osobowe Prezydium Zarządu. Do administrowania nieruchomością została zawarta umowa między współwłaścicielami a zarządcą nieruchomości posiadającym licencję. Do obowiązków administratora należy między innymi reprezentowanie współwłaścicieli i składanie deklaracji na podatek od nieruchomości. Zapłacony podatek do Urzędu Miasta Krakowa jest rozdysponowany na poszczególnych współwłaścicieli zgodnie z posiadanym metrażem i udziałami.

 

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się o wykładnię przepisów prawa podatkowego poprzez odpowiedź na pytanie czy kurator spadku po (…) mający 1/4 udziałów jest zobowiązany do zapłaty podatku od tej części, a jeśli nie to to kto jest zobowiązany pokryć tę część?

 

Wnioskodawca przedstawił również własne stanowisko w przedstawionej sprawie zgodnie z którym, podatek od nieruchomości należny od 1/4 udziałów powinien być pokrywany także przez kuratora jako reprezentanta masy spadkowej po (…) (Wnioskodawca wskazuje, że odmienne stanowisko zajmuje kurator spadku).

 

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2010 Nr 95, poz. 613 z późn. zm. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.p.o.l. podatnikami podatku od nieruchomości są między innymi osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych (z zastrzeżeniem nieistotnym z punktu widzenia niniejszej sprawy).

2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;

3) użytkownikami wieczystymi gruntów;

4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, albo jest bez tytułu prawnego (z zastrzeżeniem nieistotnym z punktu widzenia niniejszej sprawy).

Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje sięw posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach (art. 3 ust. 4 u.p.o.l.)

Od tej zasady w art. 3 ust. 5 u.p.o.l. przewidziano wyjątek tj.: jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku. Jednak opisany wyjątek nie będzie miał zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż ze stanu faktycznego wynika, że w nieruchomości nie ma wyodrębnionych prawnie lokali, a jedynie dokonano podziału do korzystania (quod ad usum).

Ustanowienie solidarnego obowiązku zapłaty podatku oznacza, że każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do uiszczenia całej kwoty należności podatkowej, a zapłata dokonana przez jednego bądź kilku ze współwłaścicieli zwalnia pozostałych z obowiązku zapłaty (por. art. 91 Ordynacji podatkowej i art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego oraz L. Etel, Podatek od nieruchomości, rolny, leśny., Wyd. Prawn. C.H.Beck Warszawa 2005, str. 185). Charakter odpowiedzialności jest w danym przypadku uniezależniony od stosunków wewnętrznych między współwłaścicielami, sposobu korzystania z nieruchomości oraz wielkości przypadających współwłaścicielom udziałów.

Powyższe konkluzja wynika z istoty prawa współwłasności, która wyraża się tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 k.c.), a każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania całej rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 k.c.).

W doktrynie podkreśla się, że nawet prawomocne postanowienie sądu o podziale nieruchomości do korzystania (quo ad usum) nie uprawnia organu podatkowego do dokonania wymiaru podatku osobno dla każdego ze współwłaścicieli, także wówczas, gdy na wydzielonej części nieruchomości prowadzona jest działalność gospodarcza (por. L. Etel, S. Presnarowicz, Podatki i opłaty samorządowe. Komentarz., Dom Wydawniczy ABC 2003, str. 146 - 147). Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 czerwca 2007 roku w sprawie sygn. akt II FSK 1748/06 (SIP LEX nr 307625), do czasu zniesienia współwłasności, której może żądać każdy ze współwłaścicieli na podstawie art. 210 Kodeksu cywilnego, nie jest dopuszczalne odstąpienie od, wyrażonej w art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zasady solidarnego obciążenia obowiązkiem podatkowym w podatku od nieruchomości współwłaścicieli władających nieruchomością.

Kontynuując zatem rozważania dotyczące sytuacji dłużników solidarnych, należy wskazać, że art. 91 Ordynacji podatkowej do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie zobowiązań cywilnoprawnych (art. 366-378 k.c.)

W prawie cywilnym wyróżnia się dwa rodzaje zobowiązań solidarnych - solidarność czynną (wierzycieli) i bierną (dłużników). Do odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe można stosować wyłącznie instytucję solidarności dłużników (por. R. Dowgier, Komentarz do art. 91 O.p., w: R. Dowgier, L. Etel., C. Kosikowski, P. Pietrasz, M. Popławski, S. Presnarowicz, Ordynacja podatkowa. Komentarz. LEX, 2011; J. Tarwid, Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, Dor. Pod. 1999, Nr 4, s. 6).

Istota solidarności biernej polega na tym, że każdy z dłużników jest zobowiązany wobec wierzyciela do spełnienia całego świadczenia, tak jakby był jedynym dłużnikiem. Wierzyciel może zaś - według swego wyboru - żądać spełnienia całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Wierzyciel jest jednak zobowiązany przyjąć świadczenie od któregokolwiek z dłużników nawet wtedy, gdy zażądał spełnienia świadczenia od innego dłużnika (tak R. Dowgier, op. cit.).

Jak podkreśla R. Dowgier, w polskim prawie podatkowym mamy do czynienia przede wszystkim z odpowiedzialnością bierną (solidarnością dłużników). "Pojawia się ona wtedy, gdy ustawa nakłada obowiązek podatkowy na co najmniej dwa podmioty i obowiązek ten, czy to poprzez doręczenie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, czy też z mocy prawa, przekształca się w zobowiązanie solidarne".

W sytuacji, gdy jeden z dłużników zobowiązanych solidarnie zaspokaja wierzyciela, ma on na gruncie prawa cywilnego uprawnienie do wystąpienia w stosunku do pozostałych współdłużników z żądaniem zwrotu świadczenia (art. 376 K.c.), z tzw. roszczeniem regresowym (zwrotnym). Przepisy o dochodzeniu w drodze powództwa cywilnego zwrotu świadczenia przez dłużnika solidarnego, który wykonał świadczenie, stosuje się odpowiednio do świadczeń o charakterze publicznoprawnym. Zatem dłużnik podatkowy, który spełnił całe świadczenie, może na drodze sądowej dochodzić od współdłużników zwrotu części tego świadczenia. Przesłanką i chwilą powstania roszczenia regresowego jest spełnienie przez jednego z dłużników solidarnych przynajmniej takiej części świadczenia należnego wierzycielowi, która według treści stosunku prawnego istniejącego między dłużnikami przekracza część, do której zobowiązany był ten dłużnik (wyrok SN z dnia 12 października 2001 r., V CKN 500/00, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 90).

Podsumowując powyższe rozważania w przedmiotowej sprawie co do zasady zobowiązani do zapłaty podatku od nieruchomości są wszyscy współwłaściciele.

Kwestią wymagającą wyjaśnienia jest rola i obowiązki kuratora spadku po zmarłym współwłaścicielu nieruchomości w kontekście obowiązków związanych z tym podatkiem.

Kurator spadku powoływany jest przez sąd spadku, gdy zachodzi taka potrzeba, do czasu objęcia spadku (art. 666 § 1 k.p.c.). Zgodnie z art. 667 k.p.c., kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku. Zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku, przy czym do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.

Jak podkreśla się w literaturze przedmiotu „Z wykonywaniem zarządu łączy się prawo i obowiązek objęcia spadku w posiadanie, ściągnięcia jego aktywów (wierzytelności) oraz uregulowania pasywów. Kurator ma prawo i obowiązek przedsiębrania wszelkich czynności, które mają na celu prawidłowy zarząd spadkiem, rozwikłanie interesów spadkowych oraz czuwanie nad całością spadku. (…) E. Skoworońska-Bocian do zarządu spadkiem wykonywanego przez wykonawcę testamentu zalicza uzyskanie legitymacji czynnej i biernej we wszystkich sprawach wynikających z zarządu spadkiem, w sprawach o prawa należące do spadku oraz w sprawach związanych z długami spadkowymi i podaje przykłady windykacji rzeczy stanowiącej składnik majątku spadkowego, realizowanie należących do spadku wierzytelności, bycie pozwanym w procesie o zaległe świadczenia, których spadkodawca nie spełnił w terminie, a także w procesie o zachowek.

W literaturze prawa egzekucyjnego przyjmuje się, że zarząd nieruchomością w ramach egzekucji obejmuje m.in. zawieranie umów o pracę, umów kontraktacyjnych, umów ubezpieczenia i innych umów niezbędnych do prowadzenia gospodarki” (M. Margoński „Kurator spadku” wyd. LexisNexis, Warszawa 2009, str. 138-139).

Natomiast już w nowszym orzecznictwie rola kuratora spadku i jego potencjalne uprawnienia wywołują wiele kontrowersji i problemów. Szerzej tą kwestią zajął się Sąd Najwyższy w uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 1 lutego 2011 r. sygn. akt III CZP 78/10 (dostępnej w SIP LEX). W konkluzji Sąd stwierdził, że „Kurator spadku ma legitymację bierną w sprawie o ustalenie nabycia przez Skarb Państwa - na podstawie dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 ze zm.) - własności nieruchomości wchodzącej w skład spadku.”

W powyższej uchwale Sąd Najwyższy zebrał dotychczasowy dorobek orzecznictwa i literatury dotyczący zakwalifikowania kuratora spadku jako przedstawiciela ustawowego bądź zastępcę pośredniego. Sąd uznał, że „Kuratora spadku należy uznać za zastępcę pośredniego nieznanych spadkobierców przede wszystkim dlatego, że z woli ustawodawcy stosuje się do niego odpowiednio przepisy o zarządzie nieruchomością w toku egzekucji (art. 667 § 2 k.p.c.), a skoro zarządca nieruchomości jest zastępcą pośrednim, odesłanie zawarte w art. 667 § 2 k.p.c. oznacza, iż kuratorowi spadku należy przyznać taki sam status.”

Wyjaśnić należy, że zastępstwo pośrednie polega na dokonywaniu czynności prawnych we własnym imieniu lecz na cudzy rachunek.

Jak wspomniano wcześniej do sprawowania zarządu majątkiem spadkowym stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 667 § 2 k.p.c.) w tym przepis art. 940 w których ustanowiono kolejność zaspakajania należności. Zgodnie z art. 940 pkt 4 k.p.c. z dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa także bieżące należności podatkowe z nieruchomości.

Zatem w świetle wskazanego wyżej przepisu kurator spadku niewątpliwie jest odpowiedzialny za uiszczanie podatku od nieruchomości.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku współwłasności gruntu i budynku (bez wyodrębnionych prawnie lokali), podatek od nieruchomości powinni uiszczać wszyscy współwłaściciele, w tym także kurator spadku po zmarłym współwłaścicielu, w świetle przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego, jest prawidłowe.

 

Na indywidualną interpretację podatkową zgodnie z art. 14c § 3 Ordynacji podatkowej przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, złożona za pośrednictwem Prezydenta Miasta Krakowa, adres: Wydział Podatków i Opłat Urzędu Miasta Krakowa, Al. Powstania Warszawskiego 10, 31-549 Kraków, wniesiona po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie 60 dnia od dnia wniesienia tego wezwania.