3. W ZAKRESIE ROZWOJU MIASTA

3.1. Projekty unijne zrealizowane w latach 2004-2006.


3.1.1. Inicjatywa Wspólnotowa URBACT I

Program URBACT I został ustanowiony przez Komisję Europejską w 2003 r. Główną ideą programu było organizowanie sieci współpracy miast europejskich w celu zwiększenia skuteczności polityk w zakresie niwelowania ekonomicznych, społecznych i środowiskowych problemów występujących w miastach. W programie szczególny nacisk został położony na szerzenie wiedzy na temat zintegrowanego zarządzania miejskiego i wymianę doświadczeń w tym zakresie.

Program URBACT I miał na celu wymianę informacji, ekspertyz i dobrych praktyk dotyczących rozwoju obszarów miejskich pomiędzy dotychczasowymi beneficjentami kolejnych edycji inicjatywy URBAN I oraz miastami nowych państw członkowskich UE. Ideą działania programu nie było finansowanie „twardych” projektów inwestycyjnych, ale tworzenie instrumentów współpracy i wymiany doświadczeń w zakresie rozwoju miejskiego.

 

URBACT I przyczynił się w ten sposób do opracowania i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań odnowy miejskiej, z których będą mogli korzystać wszyscy mieszkańcy miast europejskich.

 Miasta europejskie, ich partnerzy i mieszkańcy byli jednocześnie podmiotami i aktorami biorącym udział w programie URBACT I. Powodzenie programu zależało od ich chęci do wymiany doświadczeń, wiedzy i utworzenia sieci tematycznych, platform dialogu i refleksji. Wkład przedstawicieli miast był podwójny: dostarczanie dokładnych informacji o miejscowych doświadczeniach w zakresie zarządzania miastem i innowacyjnych praktykach oraz umożliwianie wykorzystywania tych doświadczeń w terenie.

Działania URBACT I były organizowane wokół następujących tematów:
Wykluczenie społeczne
Zarządzanie projektami
Integracja mniejszości narodowościowych
Odnowa miast
Młodzież: od wykluczenia do włączenia
Partycypacja społeczna
Działalność gospodarcza i zatrudnienie
Transport i środowisko
Szkolenia
Społeczeństwo informacyjne
Zintegrowane podejście
Prewencja i bezpieczeństwo w mieście

Partnerstwo publiczno prywatne

 

Gmina Miejska Kraków uczestniczyła w dwóch sieciach programu Urbact I. W sieci CHORUS miała status miasta eksperckiego, natomiast w drugiej sieci – Urbanitas działała jako pełnoprawny partner.

CHORUS
Cultural Heritage Operations for the Regeneration of Urban Sites
Odnowa miast poprzez działania w sferze dziedzictwa kulturowego

Zadania, poruszana tematyka:

• fizyczna regeneracja miast z naciskiem na narodowe dziedzictwo kulturowe;
• wymiana informacji i doświadczeń wynikających z programu URBAN i Miejskich Projektów Pilotażowych (UPP) na tematy ekonomiczne, socjalne i kulturowe związane z zachowaniem dziedzictwa narodowego w miastach;
• wypracowanie wspólnych strategii trwałej współpracy,
• utworzenie stałego centrum obserwacji działań związanych z dziedzictwem narodowym, szukanie rozwiązań dla problemów;
• uczestnikami są miasta które korzystały z programów URBAN i UPP, ale od 1 maja mogą do sieci przystępować miasta z nowych Państw członkowskich
• rewitalizacja historycznych obszarów miejskich;
• odnowa miast głównie pod kątem ratowania narodowego dorobku kulturowego;
• waloryzacja dóbr kultury w celu ożywienia rozwoju miasta;


Uczestnicy sieci:
Lider sieci: - BASTIA (Francja)
Partnerzy:
- ANDERLECHT (Belgia)- TOLEDO (Hiszpania) - GRAZ (Austria) - SIRACUSA (Włochy)
- NEAPOL (Włochy) - COSENZA (Włochy) - VILA DO CONDE (Portugalia) - VOLOS (Grecja)
- FOGGIA (Włochy) - OURENSE (Hiszpania) - BELFAST (Irlandia Płn.) - GIRONA (Hiszpania) - CAGLIARI  (Włochy)

Ekspert: - KRAKÓW

 Koszty udziału Krakowa są ponoszone przez lidera sieci.( Kraków od listopada 2004).


Harmonogram działań:

Wrzesień 2004 r.
zapytanie skierowane do sieci CHORUS
propozycja złożona Krakowowi przez lidera sieci – Bastia
Październik 2004 r.
przesłanie dokumentacji do lidera sieci
informacja o przyjęciu Krakowa do sieci na zasadzie miasta eksperckiego
Listopad 2004 r.
pierwszy zjazd w Toledo, prezentacja Krakowa w sieci
Marzec 2005 r.
zjazd w Vila do Conde (Portugalia), temat: działania społeczne sposobem na ożywienie dzielnic historycznych
Czerwiec 2005 r.
zjazd w Belfaście, prezentacja Krakowa dotycząca rewitalizacji krakowskiego Kazimierza oraz Festiwalu Kultury Żydowskiej 

 

Realizacja programu dobiegła końca. W listopadzie 2006 r. w Neapolu odbyła się kończąca prace konferencja.

Został wydany wspólny dokument podsumowujący prace w ramach sieci Chorus.


URBANITAS 

 

 Urbanitas dotyczy wymiany doświadczeń i informacji na temat zwalczania „zniszczeń 
 w mieście” i omawiania konsekwencji urbanistycznych, gospodarczych i społecznych tych rozłamów.

 

 Tematyka sieci: 
 - degradacja obszarów miejskich i ich rewitalizacja; 
 - zniszczenia w mieście i ich wpływ na rozwój miasta , planowanie przestrzenne, trudności społeczne i gospodarcze;
    strategie walki z chaosem przestrzennym; 
 - czynniki zaburzające swobodny rozwój miasta: architektoniczne, społeczne, środowiskowe itp.; 
  - wykorzystanie zasobów i doświadczeń partnerów działających w inicjatywie wspólnotowej Urban .

Uczestnicy sieci:
 Lider sieci:  ANDERLECHT (Belgia)
 Partnerzy:
 - ALBACETE (Hiszpania), - CHALONS SUR SAONE (Francja), - COSENZA (Włochy) ,
 - BERLIN (Niemcy), - KOSZYCE (Słowacja), - GRENOBLE (Francja), KIRKLESS (Wielka Brytania), - KRAKÓW
  Eksperci: - BRASOV- Rumunia, - BUDAPESZT – Węgry, - SLIVEN- Bułgaria

Budżet sieci: 667 145 EUR (dofinansowanie z UE: 50%)
Budżet Krakowa: 50 045 EUR
25 022, 50 EUR – 50% dofinansowanie z UE
25 022, 50 EUR – środki budżetu gminy

Celem nadrzędnym programu było stworzenie sieci miast, która stanie się płaszczyzną dla:
- wymiany doświadczeń, (w kontekście programów wspólnotowych takich jak np.Urban) w walce z chaosem przestrzennym i jego miejskimi, ekonomicznymi i społecznymi konsekwencjami,
-określenia i analizy wniosków, płynących z powyższych konsekwencji,
- wspólnej strategii przeciw nieładowi przestrzennemu,
- praktycznych regulacji prawnych zwalczających miejskie wykluczenie,
-dyskusji decydentów oraz mieszkańców miast, których miałaby instruować jak unikać miejskiego chaosu i szanować miejskie otoczenie.

Miejski chaos powodują głównie: zanik powierzchni zielonych, zanieczyszczenie środowiska, niski poziom życia mieszkańców miast, niepewność mieszkaniową, wykluczenie populacyjne.

Strategia i cele sieci:
a) wykorzystanie zasobów i doświadczeń innych partnerów działających w inicjatywie wspólnotowej URBAN
b) działania zapobiegające chaosowi przestrzennemu
c) praktyczne studia przypadku (case studies)
d) powołanie europejskiej platformy dla sieci miast objętych programem
e) edukacja o ochronie naszej przestrzeni życia

Urbanitas miał również na celu rozwój dobrych praktyk oraz rozpowszechnianie działań zapobiegających chaosowi miejskiemu, w tym dostosowywanie aktów prawa miejscowego. Efektem były półroczne sprawozdania, roczne raporty oraz ostateczne podsumowanie programu, poprzez konferencję końcową.


Harmonogram działań:

- 1-05 czerwca 2005 r.- pierwszy zjazd sieci w Albacete – sprawy organizacyjne sieci, prezentacja projektu, prezentacja miast
- 7-11 września 2005 r. – seminarium w Koszycach na temat fizycznych zniszczeń i barier w rozwoju miast
- 2-6 listopada 2005 r. – seminarium w Berlinie na temat obszarów monofunkcyjnych w miastach
- 7-11 grudnia 2005 r. - seminarium w Krakowie dotyczące odbyła się konferencja, która poświęcona została problematyce mieszkalnictwa i spekulacji nieruchomościami, które często towarzyszą rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich. Z problemem tym borykają się zarówno miasta z zachodniej Europy jak i miasta z państw byłego bloku komunistycznego. Celem seminarium było znalezienie rozwiązań dla niekorzystnych konsekwencji spekulacji nieruchomościami i dostępu do mieszkań dla gospodarstw domowych o średnich i niskich dochodach.
- 8-12 marca 2006 r. – seminarium w Budapeszcie: problemy społeczne na terenach rewitalizowanych
- 14-16 czerwca 2006 r. – seminarium w Brukseli na temat finansowania projektów Rewitalizacyjnych z funduszy Unii Europejskiej
- 13-17 września 2006 r. – seminarium w Cosenzy na temat dialogu politycznego oraz konsultacji społecznych przy tworzeniu programów rewitalizacji
- 29.11-3.12 .2006 r. seminarium w Kirklees na temat prowadzenia praktycznych studiów przypadku – planowanie projektów Rewitalizacyjnych
- 7-11 marca 2007 r. – konferencja końcowa w Grenovble – podsumowanie prac sieci: deklaracja o dalszej współpracy między miastami. Zebranie materiałów do późniejszej publikacji w celu propagowania efektów pracy sieci.

Plan pracy sieci:
- w ciągu dwóch lat trwania projektu odbyło się 9 seminariów;
- przygotowano praktyczne studia przypadku;
- powołano platformę dyskusyjną dla miast objętych projektem - wspólna strona internetowa;
- opracowywano dokumenty wydane w formie książkowej i CD
- Maj 2007 – raport końcowy, zakończenie prac sieci

Korzyści dla Krakowa i innych uczestników:
 - wymiana doświadczeń, pomysłów, dobrych praktyk z dziedziny planowania przestrzennego i zapobiegania chaosowi i rozproszeniu przestrzennemu;
 - nawiązanie kontaktów z przedstawicielami miast europejskich, które zajmują się podobną tematyką;
 - promocja Krakowa na arenie międzynarodowej;
 - przygotowanie do udziału w programach UE zajmujących się rewitalizacją jak np. Urban, korzystanie z funduszy na rewitalizację;
 - propozycja uczestnictwa w kolejnych projektach (np. w ramach Interreg III oraz w sieciach w ramach Urbact)