czcionka:
kontrast:
Zasady ochrony powietrza atmosferycznego oraz warunki wprowadzania substancji zanieczyszczających do powietrza określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którą ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości w szczególności poprzez zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane i utrzymaniu tych poziomów poniżej dopuszczalnych.
Na stan jakości powietrza w Krakowie mają wpływ warunki klimatyczne, wynikające z niekorzystnego położenia Krakowa w inwersyjnej dolinie ze słabym przewietrzaniem i dużą wilgotnością, oraz emisje komunalne, komunikacyjne i przemysłowe. Osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza jest jednym z priorytetów władz Miasta Krakowa. Dążąc do zapewnienia mieszkańcom możliwości życia w zdrowym środowisku, na wielu szczeblach zarządzania podejmowanych jest szereg działań, zmierzających do jego poprawy. Działania te prowadzone są zgodnie z wytycznymi kolejno przyjmowanych i aktualizowanych co trzy lata Programów ochrony powietrza (POP), tj. programów naprawczych stanowiących prawo miejscowe. Z uwagi na występujące przekroczenia wartości dopuszczalnych pyłu zawieszonego i dwutlenku azotu, w 2005 roku został opracowany pierwszy Program ochrony powietrza (POP). Program ten był aktualizowany w roku 2009, 2013, 2017 i 2020.
Obecnie obowiązuje Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (https://powietrze.malopolska.pl/program-ochrony-powietrza/) przyjęty Uchwałą Nr XXV/373/20 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 września 2020 roku. W stosunku do gmin, w tym także do Gminy Miejskiej Kraków, nałożone zostały w ww. dokumentach obowiązki podejmowania działań naprawczych. Oprócz wyznaczenia kierunków i zakresu niezbędnych działań, programy określają przyczyny przekroczeń stężeń w powietrzu, planowane do osiągnięcia w wyniku realizacji zadań efekty ekologiczne, wskazują podmioty, do których skierowane są obowiązki ustalone w programie, także harmonogramy finansowe. Prezydent Miasta Krakowa koordynuje realizację zadań wskazanych w programie, wykonywanych przez podległe podmioty i z ich realizacji przekazuje sprawozdania do Marszałka Województwa Małopolskiego.
W dniu 15 stycznia 2016 roku radni przyjęli uchwałę Nr XVIII/243/16 w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.
Uchwała dostępna jest na stronie:
https://bip.malopolska.pl/umwm/Article/get/id,1159347.html
NA TERENIE MIASTA KRAKOWA OD 1 WRZEŚNIA 2019 ROKU OBOWIĄZUJE
ZAKAZ STOSOWANIA PALIW STAŁYCH.
Zgodnie z zapisami uchwały, podmiotami dla których wprowadza się ograniczenia są podmioty eksploatujące instalacje, w których następuje spalanie paliw w szczególności kocioł, kominek i piec. Według informacji zawartych w uzasadnieniu do przedmiotowej uchwały całkowity zakaz stosowania paliw stałych w instalacjach, które wydzielają lub dostarczają ciepło obejmuje zarówno instalacje wykorzystywane w celach grzewczych, jak również w celach przygotowania żywności i innych. Uchwała nie ma zastosowania do instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, albo dokonanie zgłoszenia instalacji (art. 96 ust. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska).
Instrumentami zarządzania jakością powietrza atmosferycznego są także, pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, w których organ ochrony środowiska określa ilości i rodzaje substancji dopuszczonych do wprowadzania do powietrza oraz zgłoszenia instalacji nie wymagających pozwolenia. Zakłady zobowiązane są do wprowadzania gazów i pyłów do powietrza zgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniach, które stanowią instrument kontrolny nad oddziaływaniem przemysłu na jakość powietrza. Kontrola przestrzegania ustaleń decyzji co do rodzaju i ilości emitowanych substancji, realizowana jest przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska jako Organu Inspekcji Ochrony Środowiska, zgodnie z ustawą o Inspekcji Ochrony Środowiska.
Na przestrzeni wielolecia obserwuje się wyraźny spadek stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10. Od 2019 stężenia na wszystkich stacjach z wyjątkiem komunikacyjnej Al.Krasińskiego wskazują wartości zgodne z normą. Sukcesywnemu obniżeniu ulega także liczba dni z przekroczeniami dobowymi.
Na stacjach tła i przemysłowej, stężenia średnioroczne NO2 od wielu lat nie są przekraczane. Występujące natomiast przekroczenia na stacji Komunikacyjnej ulegają stopniowemu obniżeniu. Przekroczenia te, warunkowane są położeniem stacji w ekstremalnych warunkach, w zwartym, wysokim kanionie ulicznym, pomiędzy sześcioma pasami ruchu, w niekorzystnym miejscu z punktu widzenia przewietrzania.
Osiągnięcie dzisiejszego stanu jakości powietrza uzyskano w wyniku realizacji konsekwentnej polityki Miasta prowadzonej zgodnie z programami naprawczymi jakimi są wyżej opisane Programy ochrony powietrza opracowane w ramach systemu zarzadzania jakością powietrza. Istotną rolę odegrały realizowane na szeroka skalę programy dotacyjne i programy wsparcia mieszkańców. Sukces nie byłby możliwy bez udziału organizacji społecznych i ogromnego zaangażowania mieszkańców miasta w proces wymiany palenisk. W wyniku tych działań znacząco zmniejszył się w mieście udział lokalnych źródeł i ich wpływ na stężenia na stacjach pomiarowych. Obecnie prawie wszystkie budynki w Krakowie są ogrzewane proekologicznie. Ponad 45 tysięcy palenisk na paliwa stałe zostało zastąpionych proekologicznymi źródłami grzewczymi oraz zainstalowano prawie 2000 instalacji OZE. Szacuje się, iż w Krakowie w około 100 budynkach zainstalowana jest instalacja grzewcza oparta na paliwie stałym będąca jedynym źródłem ciepła.
Mamy świadomość, iż mimo wyraźnej tendencji spadku stężeń zanieczyszczeń, przed nami jeszcze długa droga, zwłaszcza w kwestiach ograniczenia zanieczyszczeń pochodzących z transportu czy emisji napływowej z gmin sąsiadujących z Miastem, które obecnie mają największy wpływ na stan powietrza w Mieście. Naszym celem jest zatem intensywne oddziaływanie na gminy sąsiadujące poprzez dzielenie się doświadczeniami i kreowanie w nich polityki niskoemisyjnej.
MONITORING I INFORMACJE O STANIE JAKOŚCI POWIETRZA
W Krakowie obecnie funkcjonuje 8 referencyjnych stacji monitoringu jakości powietrza. Prezydent Miasta Krakowa chcąc zapewnić mieszkańcom dostęp do dokładniejszych informacji, wzmocnił sieć monitoringu i zakupił 5 spośród ww. ośmiu stacji ze środków z budżetu miasta. Według obowiązujących przepisów prawa, ilość zlokalizowanych na terenie Krakowa stacji monitoringowych jest wystarczająca do oceny stanu jakości powietrza w Mieście (dla takiego Miasta jak Kraków wymagana przepisami ilość stacji wynosi trzy).
Ocena jakości powietrza i obserwacja zachodzących w nim zmian prowadzona jest przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w ramach państwowego monitoringu.
Wyniki aktualnych pomiarów ze stacji zamieszczane są na stronie internetowej http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current
Na stronie tej dostępne są także do pobrania dane o stanie jakości powietrza.
Aktualne informacje o prognozach stężeń i przekroczeń oraz informacje o stanie jakości powietrza można śledzić na bieżąco na stronie internetowej GIOŚ.
Informacja o stanie jakości powietrza jest również szeroko rozpowszechniana na platformach miejskich, m.in. na stronie Magiczny Kraków www.krakow.pl lub za pośrednictwem aplikacji mobilnej „Powietrze Kraków”.
Aplikacja jest bezpłatna i dostępna dla każdego na stronie internetowej: www.krakow.pl/206595,artykul,powietrze_krakow.html
Dodatkowo informacje o stanie jakości powietrza umieszczane są z dużą częstotliwością na wyświetlaczach zlokalizowanych na przystankach komunikacji miejskiej przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. oraz na paskach informacyjnych monitorów znajdujących się w pojazdach komunikacji miejskiej, a także na funkcjonujących na terenie miasta Krakowa kilku tablicach informacyjnych.
Na terenie Miasta działa Zespół Zarządzania Kryzysowego Miasta Krakowa (Zarządzenie nr 397/2020 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 17.02.2020 r.). Do zadań zespołu należy m.in. ocena występujących i potencjalnych zagrożeń mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo publiczne Miasta Krakowa, przekazywanie do wiadomości publicznej informacji związanych z zagrożeniami kryzysowymi, w tym informacji o prawdopodobieństwie przekroczenia określonych poziomów stężeń.
Wszyscy mieszkańcy mają możliwość zgłaszać naruszenie przepisów ochrony środowiska za pomocą aplikacji EKOINTERWENCJA
https://ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja/index.html