Nazwa projektu
DEMOS (Udział obywateli w zarządzaniu miastem)
Fundusz: V Program Ramowy Unii Europejskiej, linia projektowa "City of Tomorrow"
Działanie: Działanie programu tematycznego "Energia, środowisko i zrównoważony rozwój" (EESD)
Wartość: 166 040 euro
Wartość dofinansowania: 74.478 euro
Beneficjent: Gmina Miejska Kraków, Uniwersytet Jagielloński, NGO’sy.
Jednostka realizująca:
Od 1 marca 2003 funkcję koordynatora programu Demos pełnił Pełnomocnik Prezydenta ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży. Od 01.09.2003 zadania programu były realizowane w ramach Referatu ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży w Wydziale Spraw Społecznych.
Okres realizacji: od: 2002-1-1 do 2004-9-1
Opis projektu:
Projekt Demos był odpowiedzią na rosnący deficyt demokracji lokalnej w Europie i niezadowolenie obywateli z jakości usług publicznych oferowanych przez samorządy miejskie. Koordynatorem europejskim było Miasto Edynburg, a miastami partnerskimi uczestniczącymi w projekcie: Edynburg (Szkocja), Aberdeen (Szkocja), Utrecht (Holandia), Chios (Grecja), Solingen (Niemcy), Antwerpia (Belgia), Turku (Finlandia) oraz Kraków (wraz z parterem naukowym - Instytutem Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego). Realizacja projektu polegała na prowadzeniu takich działań innowacyjnych, które wzmacniają demokratyczny udział w zarządzaniu miejskim, oraz na prowadzeniu ewaluacji tych działań przez Instytut Socjologii UJ.
Rezultat:
Ogólnie: opracowanie i realizacja badań dotyczących różnych aspektów bezpieczeństwa mieszkańców, wypracowanie metod współpracy z Unią Europejską w zakresie realizacji, oceny i obsługi finansowej projektów, co miało ułatwić wprowadzanie podobnych programów w latach późniejszych.
Szczegółowe rezultaty projektu w Krakowie: W ramach programu Demos Kraków realizowano, monitorowano i oceniano następujące innowacje:
Poradnik dla 18-latków “Wstyd nie wiedzieć. Księga wejścia młodego Krakusa” - pierwszy poradnik propagujący nowoczesne obywatelstwo powstał w maju 2003 roku. Jego celem było stworzenie przez młodych ludzi poradnika i informatora przydatnego dla ich rówieśników, wkraczających w dorosłe życie. Poradnik jest dystrybuowany poprzez UMK: egzemplarz poradnika otrzymuje każda osoba zgłaszająca się po pierwszy w życiu dowód osobisty. Publikacja zawiera informacje o mieście, regionie, Polsce, Europie i świecie, o nowych obowiązkach, prawach, możliwościach, które wiążą się z uzyskaniem pełnoletniości oraz dane teleadresowe. Od 2003 roku corocznie przygotowywana jest nowa, zaktualizowana edycję poradnika (pt. „Poradnik Młodego Krakusa”).
Strona internetowa www.demos.org.pl - jej zadaniem było dostarczenie informacji o inicjatywach i instytucjach objętych programem Demos, wynikach badań społecznych związanych m.in. z problematyką profilaktyki i przeciwdziałania przestępczości oraz partycypacji społecznej, propagowanie idei uczestnictwa mieszkańców w zarządzaniu miejskim.
Współpracujmy – program był inicjatywą Straży Miejskiej, prowadzoną głownie w szkołach w formie specjalnych zajęć lekcyjnych, konkursów, spotkań. Jego celem było budowanie zaufania wśród dzieci, ich rodziców oraz nauczycieli do przedstawicieli służb społecznych – w tym szczególnie Straży Miejskiej, rozwijanie podstawowej wiedzy nt. konieczności przestrzegania prawa przez nieletnich i małoletnich oraz konsekwencji jego łamania, zapewnienie bezpieczeństwa dzieci w drodze do szkoły, na terenie przylegającym do szkoły i w samym budynku.
Wspólnota Mieszkańców z osiedla C w Nowej Hucie - Wspólnota Mieszkańców zawiązała grupę inicjatywną, której zadaniem jest poprawa bezpieczeństwa na osiedlu. W odróżnieniu od podobnych inicjatyw (jak. Sąsiedzkie Czuwanie, Dzielnicowe Zespoły Koordynacyjne) była inicjatywą oddolną, nie powstałą z inspiracji władz Miasta lub innych instytucji. Demos objął opiekę nad tą inicjatywą.
Badania w Nowej Hucie dot. zapotrzebowania na ośrodki socjoterapii - w czerwcu 2003 roku zostały przeprowadzone badania socjologiczne monitorujące postawy, preferencje i oczekiwania wśród młodzieży Nowej Huty. Badaniom jakościowym (techniką wywiadu pogłębionego) poddani zostali również wychowawcy, nauczyciele i rodzice. Badania poprzedzono rozmowami z dyrektorami szkół, podczas których zbierano informacje nt. specyfiki osiedla i szkoły, ogólnych problemów szkoły oraz przedstawiono cel badań (w związku z ideą programu Demos i MPPPM). Kwestionariusz ankiety składał się z 4 modułów, dotyczących kolejno: czasu wolnego (oferty na terenie szkoły i NH, potrzeb i możliwości realizowania swoich zainteresowań itp.), relacji „młodzież – dorośli”, zagrożeń (bycie agresorem, bycie ofiarą, poczucie bezpieczeństwa, doświadczenia korzystanie ze środków odurzających i alkoholu, dostępność środków odurzających w środowisku oraz badano stopień aprobaty wobec alkoholu, narkotyków), danych osobowych (m.in. wiek, płeć, sytuacja rodzinna, warunki socjalno-bytowe, problemy występujące w rodzinie, miejsce zamieszkania oraz wyniki w nauce). Raport z badań pt. „Gimnazjaliści w Nowej Hucie” został wydrukowany w grudniu 2003 r. i rozpowszechniony wśród pedagogów szkolnych, liderów społecznych, urzędników i przedstawicieli Rad Dzielnic, biorących udział w konferencji „Forum Nowa Huta”.
Śmigło (magazyn gimnazjalistów) – jej celem jest włączenie się młodzieży do redagowania własnej gazetki, poruszającej interesujące ich sprawy i problemy, ale też propagującej pozytywne wzorce i wartości językiem zrozumiałym dla młodych ludzi (bo tworzonym przez ich rówieśników). Magazyn jest wciąż wydawany i ukazuje się w wersji papierowej i elektronicznej. Autorami tekstów i redaktorami magazynu są uczniowie szkół gimnazjalnych i średnich oraz zaprzyjaźnieni z nimi dorośli. Wydawcą „Śmigła” jest Urząd Miasta Krakowa - Miejski Program Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży. Z inicjatywy uczniów krakowskich gimnazjów i liceów skupionych wokół magazynu „Śmigło” została powołana Krakowska Akademia Samorządności. Zajęcia w KAS pozwalają młodym ludziom poszerzać wiedzę o mechanizmach społeczeństwa obywatelskiego, funkcjonowaniu instytucji samorządowych oraz poznawać osoby ze świata nauki, kultury i polityki.