czcionka:
kontrast:
Przed dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej zagadnienia związane z pomocą publiczną uregulowane były w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 141, poz.1177 z późn. zm.), która formalnie utraciła moc prawną z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej tj. z dniem 31 maja 2004 r.
Z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej w zakresie pomocy publicznej zastosowanie znajdują przepisy prawa unijnego (Traktaty, rozporządzenia, wytyczne, obwieszczenia oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Sądu), które stały się częścią krajowego porządku prawnego zgodnie z art. 91 ust.1 Konstytucji RP.
Ze względu na fakt, że prawo Unii Europejskiej należy do polskiego systemu prawnego, przepisy o pomocy publicznej muszą być stosowane niezależnie od tego, czy w wydanych przez polskie organy aktach prawnych stanowiących podstawę przyznania wsparcia, znajduje się bezpośrednie wskazanie konieczności uwzględnienia przepisów o pomocy publicznej.
Co do zasady, pomoc państwa jest zabroniona, ale przepisy prawa dopuszczają jej stosowanie pod pewnymi warunkami. Zasady dopuszczalności pomocy publicznej zostały zawarte w przepisach art. 107-109 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Prawo unijne określa zasady i warunki dopuszczalności pomocy, a prawo krajowe reguluje jedynie kwestie proceduralne (techniczne).
Od dnia 1 maja 2004 r. organem nadzorującym pomoc publiczną jest Komisja Europejska. Prezes UOKiK utracił dotychczasowe uprawnienia w tym zakresie. Każdy zamiar udzielenia indywidualnej pomocy publicznej podlega procedurze zgłoszenia (notyfikacji). Zgodnie z art. 108 ust. 3 TFUE, państwo członkowskie jest zobowiązane do informowania Komisji Europejskiej o wszystkich planach przyznania pomocy publicznej i nie może wprowadzać w życie projektowanych środków do momentu wydania przez Komisję decyzji końcowej o ich zgodności z rynkiem wewnętrznym.
Z obowiązku notyfikacji zwolnione są, na podstawie odpowiednich rozporządzeń Komisji, projekty pomocy publicznej objęte tzw. wyłączeniami grupowymi oraz pomoc de minimis.
Zasady notyfikacji pomocy publicznej zostały określone we właściwych przepisach proceduralnych, w tym w szczególności w Rozporządzeniu Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 248 z 24.09.2015, str. 9).
W przypadku pomocy publicznej przyznanej niezgodnie z warunkami dopuszczalności jak również pomocy wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, beneficjent pomocy jest zobowiązany do zwrotu kwoty stanowiącej równowartość udzielonej pomocy wraz z odsetkami naliczonymi od dnia otrzymania pomocy. Uprawnienia Komisji w zakresie windykacji pomocy podlegają 10-letniemu okresowi przedawnienia.
Od 1 stycznia 2007 r. nastąpiły zasadnicze zmiany w prawie unijnym w zakresie pomocy publicznej. Zmieniły się przepisy dotyczące pomocy regionalnej oraz pomocy de minimis. Pojawił się też nowy rodzaj "wyłączenia grupowego" tzw. przejrzysta regionalna pomoc inwestycyjna. Na gruncie krajowym dokonano m. in. nowelizacji ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. W dniu 12 stycznia 2007 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 245 poz. 1775). Głównym celem nowelizacji przepisów krajowych było uregulowanie kwestii notyfikacji, monitorowania i sprawozdawczości pomocy publicznej w rolnictwie i rybołówstwie. Dla tych sektorów organem monitorującym pomoc jest minister właściwy ds. rolnictwa.