Uzasadnienie do uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie nadania Srebrnego Medalu Cracoviae Merenti Związkowi Harcerstwa Polskiego oraz Związkowi Harcerstwa Rzeczypospolitej (2008):
„W historii harcerstwa, która towarzyszy najnowszej historii Polski, ważne miejsce zajmuje Kraków. To w Krakowie zrodziły się inicjatywy, które odcisnęły piętno na wychowaniu harcerskim w całej Polsce.
Pierwsze patrole skautowe na ziemiach polskich powstały latem 1910 roku, kiedy to w 500. rocznicę bitwy grunwaldzkiej, właśnie z Krakowa, wyszło pierwsze wezwanie do tworzenia skautingu. Przegląd Sokoli napisał wówczas: My, rok wszelkich rocznic uczcijmy czynem, przystępując do zorganizowania młodzieży (...) musimy zaraz z początkiem nauki stworzyć dla niej organizację na swojskich motywach opartą, wzorując się przy tym na organizacjach angielskich Boys Brigade i Boy Scouts.
Jednak za organizacyjny początek istnienia skautingu na ziemiach polskich uznaje się dzień 22 maja 1911 roku, kiedy to Andrzej Małkowski wydał pierwszy rozkaz powołujący lwowskie drużyny skautowe. W tym samy czasie powstały drużyny w Krakowie. Ruch harcerski połączył w sobie różnorodne kierunki pracy z młodzieżą: etyczny (Eleusis, Związek Nadziei), wychowania fizycznego (PTG Sokół) i przygotowania do walki o niepodległość (Zarzewie).
Polskie harcerstwo, wzorowane na angielskim skautingu, było wzbogacane o silny nurt etyczno - moralny oraz głębokie zaangażowanie w sprawę niepodległości. Był to początek niezwykłego systemu wychowawczego, który wyrażał się w idei służby Bogu, Polsce i bliźniemu. Tym ideałom harcerstwo było zawsze wierne, zarówno w okresie sowieckiej i niemieckiej okupacji w Szarych Szeregach i Hufcach Polskich, a także po 1944 roku, wbrew władzom nowego ZHP.
Lata stalinizmu, późniejszych rządów komunistycznych i systemu, totalitarnego sprawiły, że od roku 1956 w ZHP ukształtowały się dwa nurty ruchu harcerskiego. W jednym budowano system wychowania socjalistycznego, ateistycznego, opartego na Harcerskiej Służbie Polsce Socjalistycznej, a w drugim harcerze składali Przyrzeczenie Harcerskie o treści sprzed 1939 roku, trwał system zastępowy oraz stopnie harcerskie aż do Harcerza Rzeczypospolitej. Kultywowano tradycje narodowe.
Od zarania ruch harcerski związany był z walką o odzyskanie lub utrzymanie niepodległości. W latach 1914-1921 w Legionach, w powstaniach, w walkach o Lwów i w wojnie z bolszewikami, w latach 1939-1945, u boku Armii Krajowej, w strukturach Państwa Podziemnego, w walkach o Lwów i Grodno, a także w Powstaniu Warszawskim.
W latach 40. i następnych harcerstwo uczestniczyło w oporze przeciw sowieckiej okupacji i władzy komunistów, zarówno w strukturach oficjalnie działającego ZHP, jak i w tzw. Drugiej konspiracji, czy w ZHP poza granicami Polski, w służbie Rzeczypospolitej na Obczyźnie. I wreszcie latach 80. u boku Solidarności, brało udział w budowie struktur niezależnego społeczeństwa.
Kraków dla kolejnych harcerskich pokoleń jest miejscem bardzo ważnym. To tutaj powstał ośrodek, w którym idea i metoda harcerska znalazły bardzo dobre warunki rozwoju. To w Krakowie nadal istnieje wiele drużyn, które zachowały blisko stuletnią ciągłość działania".
Srebrny Medal Cracoviae Merenti został wręczony Chorągwi Krakowskiej Związku Harcerstwa Polskiego oraz Okręgowi Małopolskiemu Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 8 października 2010 roku, podczas uroczystej sesji Rady Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, która odbyła się w Pałacu Wielopolskich przy Placu Wszystkich Świętych 3-4.
