Do zakresu działania Referatu ds. Ochrony Zabytków (AM-04) należy:
w ramach zadań powierzonych wynikających z Porozumienia pomiędzy Wojewodą Małopolskim a Prezydentem Miasta Krakowa zawartym w Krakowie w dniu 11 maja 2010r. w sprawie powierzenia prowadzenia niektórych spraw z zakresu właściwości Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego Nr 283, poz. 1887) wraz z Aneksem nr 1 z dnia 12 listopada 2013 r. zwanym dalej Porozumieniem:
na obszarze zespołu zabytkowego obejmującego historyczny zespół miasta Krakowa: Stare Miasto, Wawel, Stradom, Kazimierz, Podgórze, Nowy Świat, Piasek, Kleparz, Wesołą, wytyczony granicą przebiegającą od al. 29 Listopada wzdłuż południowej granicy Cmentarza Rakowickiego do ul. Rakowickiej, dalej północną granicą zespołu Uniwersytetu Ekonomicznego i dalej na wschód do osi ul. Beliny Prażmowskiego, Rondem Mogilskim włączając obszar ronda, osią al. Powstania Warszawskiego do ul. Grzegórzeckiej, osią ul. Grzegórzeckiej do torów kolejowych wzdłuż torów kolejowych po ich wschodniej stronie do al. Powstańców Wielkopolskich, osiami ulic: Powstańców Wielkopolskich, Powstańców Śląskich, Kamieńskiego, Konopnickiej do rzeki Wilgi, Wilgą do brzegu Wisły, Wisłą do Mostu Dębnickiego włączając most, osią alej: Krasińskiego, Mickiewicza, Słowackiego do al. 29 Listopada:
prowadzenie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w obiektach, zespołach oraz na obszarach zabytkowych stanowiących własność Gminy Miejskiej Kraków i bieżące powiadamianie o jej wynikach Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także udział w komisjach i kontrolach prowadzonych w tych zabytkach na wniosek Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków(art. 38 i 39 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zwanej dalej ustawą),
zatwierdzanie programów konserwatorskich oraz wydawanie pozwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych na obszarze zabytkowych cmentarzy (art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy) oraz wydawanie decyzji nakazujących przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, a także decyzji zobowiązujących do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu (art. 45 ustawy),
przygotowywanie materiałów wymaganych do opracowania decyzji o wpisie do rejestru zabytków obiektów i historycznych układów urbanistycznych stanowiących mienie komunalne Gminy Miejskiej Kraków (art. 9 ustawy),
poza obszarem, o którym mowa w lit. a:
ochrona zabytków nieruchomych: krajobrazu kulturowego, zabytkowych układów urbanistycznych i ruralistycznych, zespołów budowlanych, dzieł architektury i budownictwa, dzieł budownictwa obronnego, obiektów techniki, cmentarzy, parków i ogrodów oraz innych form zaprojektowanej zieleni, miejsc upamiętniających wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji, a także nazw geograficznych, historycznych lub tradycyjnych nazw obiektów, placów, ulic lub jednostek osadniczych (art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy) poprzez przygotowywanie materiałów wymaganych do opracowania decyzji o wpisie do rejestru zabytków obiektów stanowiących mienie komunalne Gminy Miejskiej Kraków i historycznych układów urbanistycznych oraz zabytków niematerialnych związanych integralnie z Gminą Miejską Kraków (art. 9 ustawy),
uzgadnianie projektów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz uzgadnianie projektów decyzji o warunkach zabudowy (art. 53 ust. 4 pkt 2 i art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) dla zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków,
opracowywanie na wniosek właściciela lub posiadacza zabytku zaleceń konserwatorskich określających sposób korzystania z zabytku, jego zabezpieczenia i wykonania prac konserwatorskich, a także zakresu dopuszczalnych zmian, które mogą być wprowadzone w tym zabytku (art. 27 ustawy),
uzgadnianie programów prac konserwatorskich oraz programów zagospodarowania zabytków nieruchomych wraz z ich otoczeniem (art. 25 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy),
wydawanie pozwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru, prowadzenie badań konserwatorskich, architektonicznych przy zabytkach wpisanych do rejestru, na zmianę przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku (art. 36 ust. 1 pkt 1, 3, 4 i 9 ustawy),
wydawanie decyzji nakazujących przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, a także decyzji zobowiązujących do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie (art. 45 ustawy),
opiniowanie wszelkich prac przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków,
prowadzenie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami i bieżące powiadamianie o jej wynikach Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (art. 38 i 39 ustawy), oraz wydawanie zaleceń pokontrolnych lub decyzji (art. 40 ustawy),
wydawanie decyzji o wstrzymaniu wykonywanych bez pozwolenia lub w sposób odbiegający od warunków pozwolenia prac konserwatorskich, restauratorskich, badań konserwatorskich, architektonicznych, robót budowlanych przy zabytkach wpisanych do rejestru (art. 43 i 44 ustawy), oraz wydawanie pozwoleń na wznowienie wstrzymanych prac, po usunięciu nieprawidłowości (art. 44 ust. 3 ustawy), a także wznawianie postępowań w przypadkach określonych w art. 47 ustawy,
w razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kontrolowanej osoby fizycznej albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub jej pracownika narusza przepisy art. 108, 110-118 ustawy, kierowanie odpowiednio do policji, prokuratury albo sądu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia (art. 41 ustawy);
w ramach zadań własnych wynikających z kompetencji samorządu:
ochrona zabytków i opieka nad zabytkami w zakresie określonym ustawą, w szczególności: koordynacja zadań i nadzór nad prawidłowością prowadzonych badań konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych i innych działań przy zabytkach stanowiących własność Gminy Miejskiej Kraków, a także kontrolach prawidłowego użytkowania pod względem ochrony wartości zabytkowych,
programowanie i przygotowywanie studiów ochrony konserwatorskiej do planów zagospodarowania przestrzennego oraz Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa, a także sporządzanie wytycznych do projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
przygotowywanie materiałów do sporządzenia gminnego programu opieki nad zabytkami i nadzór nad jego realizacją,
prowadzenie gminnej ewidencji zabytków,
przygotowywanie materiałów wymaganych do opracowania decyzji o wpisie do rejestru zabytków historycznych układów urbanistycznych oraz obiektów stanowiących mienie Gminy Miejskiej Kraków,
współpraca z właściwą merytorycznie komórką Biura w zakresie udzielania dotacji celowych na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków,
składanie wniosków do Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o czasowe zajęcie lub przejęcie na rzecz Skarbu Państwa zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków, zagrożonego zniszczeniem, w trybie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami,
wydawanie opinii wymaganych w procedurach realizacji zadań prowadzonych przez komórki organizacyjne Urzędu Miasta Krakowa i miejskie jednostki organizacyjne,
gromadzenie i archiwizacja materiałów oraz informacji związanych z zabytkami Krakowa, ich historią, a także działaniami konserwatorskimi,
udzielanie informacji na temat obiektów zabytkowych oraz konsultowanie założeń konserwatorskich dotyczących obiektów i zespołów zabytkowych,
współpraca z komórkami organizacyjnymi Urzędu Miasta Krakowa, miejskimi jednostkami organizacyjnymi, wojewódzkim konserwatorem zabytków i innymi organizacjami w zakresie dotyczącym dzieł Twierdzy Kraków pozostających w zasobach Gminy Miejskiej Kraków,
prowadzenie spraw związanych z ustanawianiem lub cofaniem ustanowienia na wniosek Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków społecznych opiekunów zabytków;
wydawanie zaświadczeń na podstawie art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach należących do zakresu działania Biura.