Jakie konsekwencje prawne daje zawarcie umowy o opiekę na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Umowa o opiekę jest zawierana pomiędzy osobą wymagającą takiej opieki a osobą ustanowioną przez nią spadkobiercą na mocy testamentu. Spadkobierca zobowiązuje się w ten sposób do sprawowania osobistej opieki nad spadkodawcą. Ponadto po śmierci spadkodawcy spadkobierca, o ile opiekę tę sprawował na podstawie umowy co najmniej 2 lata, może skorzystać z ulgi określonej w art. 16 Ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity - Dz. U. z 2004 r. nr 142 poz. 1514 z późn. zm.). Na podstawie tego przepisu, w przypadku nabycia przez osoby zaliczane w tej ustawie do III grupy podatkowej (osoby nieujęte w dwóch poprzednich grupach a więc osoby obce albo dalsi krewni spadkodawcy) w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Od spadkobiercy wymagane jest spełnienie kilku warunków, m. in. nieprzysługiwanie prawa własności budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, brak spółdzielczego prawa do lokalu lub domu mieszkalnego, brak najmu lokalu lub budynku albo zadysponowanie którymś z tych praw na rzecz osób określonych w przepisie lub rozwiązanie umowy najmu. Spadkobierca powinien także zamieszkiwać, pozostając zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu czy budynku i nie dokonywać jego zbycia przez okres 5 lat (w przepisie istnieją też wyjątki od tej zasady).

Wraz z początkiem 2007 roku nastąpiła istotna zmiana w zakresie obowiązującej formy umowy o opiekę. O ile wcześniej była to umowa zawierana między stronami przed organem gminy (w Urzędzie Miasta Krakowa - przed Sekretarzem Miasta), to na mocy obecnego brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn powinna być to pisemna umowa z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dlatego też okres 2-letni sprawowania umowy o opiekę, w zależności od daty nabycia spadku, liczy się odpowiednio bądź od daty jej zawarcia przed organem gminy bądź od daty poświadczenia podpisów przez notariusza.