Specjalny zasiłek opiekuńczy ma na celu rekompensatę dochodu utraconego w związku z rezygnacją z zatrudnienia z tytułu opieki nad osobą niepełnosprawną. O specjalny zasiłek opiekuńczy mogą ubiegać się jedynie osoby, które nabyły prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przed 31 grudnia 2023 r. jako zachowanie prawa nabytego do tego świadczenia.
Jeśli chcesz uzyskać specjalny zasiłek opiekuńczy, wykonaj poniższe czynności:
Wypełnij wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Przygotuj wymagane dokumenty (szczegóły w sekcji „Wymagane dokumenty”).
Udaj się do Urzędu Miasta Krakowa (szczegóły w sekcji „Miejsce przyjmowania dokumentów”). Możesz zarezerwować wizytę. Istnieje również możliwość złożenia wniosku drogą elektroniczną (szczegóły w sekcji „Dostępność usługi elektronicznej”).
Twoja sprawa zakończy się wydaniem decyzji administracyjnej.
W przypadku pozytywnej decyzji administracyjnej otrzymasz specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 620 zł.
Kogo dotyczy usługa
Usługa dotyczy osoby będącej mieszkańcem Krakowa, która jest:
osobą niepełnosprawną i legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
osobą niepełnosprawną i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia,
osobą, która ukończyła 75 lat,
rodzicem, opiekunem prawnym lub opiekunem faktycznym niepełnosprawnego dziecka.
Jednocześnie musi spełniać jeden z poniższych warunków:
być obywatelem polskim mieszkającym w Polsce,
być cudzoziemcem mieszkającym w Polsce, jeśli spełni następujące warunki:
ma obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii (dotyczy przyjazdu do Polski obywateli tego kraju przed 1 stycznia 2021 r.),
ma obywatelstwo innego kraju i posiada np. zezwolenie na pobyt czasowy w związku z pracą w zawodzie, który wymaga wysokich kwalifikacji lub dokument uprawniający do pobytu i wykonywania pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
Kryteria dla realizacji usług
Z wnioskiem o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego występujesz w przypadku, gdy spełniasz poniższe kryteria.
Łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza w miesiącu kwoty 764 zł netto.
Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki rozumie się dochód następujących członków rodziny.
W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
osoby wymagającej opieki,
rodziców osoby wymagającej opieki,
małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a–d, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
- z tym, że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.
W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
osoby wymagającej opieki,
małżonka osoby wymagającej opieki,
osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a-c, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
- z tym, że do składu rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
Wymagane dokumenty
Wniosek o ustalenie prawa specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Dokument stwierdzający tożsamość osoby ubiegającej się o specjalny zasiłek opiekuńczy (do wglądu).
Dokument (w tym oświadczenie) potwierdzający zamieszkanie na terenie Gminy Miejskiej Kraków.
Kserokopia orzeczenia o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności (oryginał do wglądu).
Zaświadczenie lub oświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w przypadku umieszczenia w niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki, albo oświadczenie o niekorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.
Dodatkowe dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny, w tym odpowiednio:
oświadczenie wnioskodawcy o dochodach swoich i/lub oświadczenie członka rodziny o dochodach osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (w przypadku posiadania gospodarstwa rolnego),
umowę dzierżawy (w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej),
umowę o wniesieniu wkładów gruntowych (w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną),
odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub innego tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną (w przypadku zasądzonych alimentów),
przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów (w przypadku, gdy członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem lub innym tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny),
w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem lub innym tytule wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd:
zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub
informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
dokument (w tym oświadczenie) określający datę utraty dochodu oraz wysokość i rodzaj utraconego dochodu – w przypadku utraty dochodu,
dokument (w tym oświadczenie) określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był uzyskiwany – w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.
dokument (w tym oświadczenie) określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu − w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.
Kserokopia karty pobytu oraz decyzja o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy.
W przypadku ubiegania się przez wnioskodawcę o objęcie ubezpieczeniem społecznym (należy dołączyć oświadczenie o posiadanych okresach ubezpieczeniowych składkowych i nieskładkowych uprawniających do emerytury) i zdrowotnym konieczne będzie wypełnienie następujących druków zgłaszających do ubezpieczenia
ZUS-ZZA – zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych,
ZUS-ZCNA – zgłoszenie danych o członkach rodziny, dla celów ubezpieczenia zdrowotnego,
ZUS-ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej,
ZUS-ZWUA – zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej.
Inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego (w przypadku, gdy okoliczności sprawy mające wpływ na prawo do świadczenia wymagają potwierdzenia innym dokumentem niż wyżej wymienione, pracownik Krakowskiego Centrum Świadczeń może domagać się takiego dokumentu).
Do wszystkich kserokopii dokumentów od wnioskodawcy wymagane są ich oryginały do okazania pracownikowi Krakowskiego Centrum Świadczeń.
Miejsce przyjmowania dokumentów
Informacje o miejscach, w których można składać dokumenty, zawarte są w tabeli.
Osoby posiadające ważny podpis elektroniczny z kwalifikowanym certyfikatem lub podpis potwierdzony profilem zaufanym mogą składać wnioski elektronicznie poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP.
Osoby posiadające ważny podpis elektroniczny z kwalifikowanym certyfikatem lub podpis potwierdzony profilem zaufanym mogą składać wnioski elektronicznie poprzez portal Emp@tia.
Dopuszczalna forma podpisu elektronicznego
Podpis zaufany
Podpis kwalifikowany
Sposób realizacji usługi
Po złożeniu przez Ciebie wniosku Krakowskie Centrum Świadczeń m.in.:
sprawdzi prawidłowość wypełnienia wniosku,
oceni czy spełniasz warunki do przyznania świadczenia,
wyda decyzję administracyjną.
W przypadku, gdy zaistnieją wątpliwości urząd przeprowadzi postępowanie wyjaśniające. Jeśli wniosek ma braki albo błędy zostaniesz poproszony/na o jego uzupełnienie lub poprawienie. Jeśli tego nie zrobisz, wówczas wniosek nie będzie rozpatrzony i nie dostaniesz świadczenia.
W przypadku pozytywnej decyzji administracyjnej przysługuje prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego w wysokości 620 zł.
O specjalny zasiłek opiekuńczy na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. mogą ubiegać się jedynie osoby, które nabyły prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego przed 31 grudnia 2023 r. jako zachowanie prawa nabytego do tego świadczenia.
Zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, w sprawach o specjalny zasiłek opiekuńczy, do którego prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych obowiązujące do dnia 31 grudnia 2023 r.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielniej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na okres zasiłkowy.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł (netto).
Ustalając prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, organ właściwy zwraca się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu weryfikacji okoliczności dotyczących spełniania warunków przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Aktualizację wywiadu, przeprowadza się po upływie 6 miesięcy, jeżeli do końca okresu, na który ustalone zostało prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego pozostało więcej niż 3 miesiące, oraz w każdej sytuacji, gdy zaistnieją wątpliwości co do spełniania warunków, o których mowa w art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, albo od dnia wejścia w życie tej ustawy, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu do 31 grudnia 2023 r., zachowują na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.
Osoby te zachowują prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. przysługuje również po upływie okresu zasiłkowego na który prawo zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.
Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.
O każdej zmianie, mającej wpływ na prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, w tym również o przypadku wyjazdu członka rodziny poza granicę Rzeczypospolitej Polskiej należy niezwłocznie powiadomić organ wypłacający świadczenie.
Wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego powinieneś/aś złożyć w miejscu zamieszkania, a nie zameldowania.
Termin załatwienia
Decyzja administracyjna informująca o sposobie załatwienia Twojej sprawy zostanie wydana do 1 miesiąca od dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczenia. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać przedłużony, o czym zostaniesz powiadomiony/na.
Możesz złożyć pisemne odwołanie od decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie (ul. J. Lea 10, 30-048 Kraków) za pośrednictwem Prezydenta Miasta Krakowa – Krakowskiego Centrum Świadczeń Urzędu Miasta Krakowa w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia decyzji. W odwołaniu należy podać nr decyzji, od której się odwołujesz oraz go podpisać. Odwołanie nie podlega opłatom.
Podstawa prawna
Art. 16a, art. 23, art. 24, art. 25 ust 1, art ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - w brzmieniu obowiązującym na dzień 31.12.2023 r.,
Art. 63 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym,
Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych,
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Obowiązek informacyjny
Informacja administratora o przetwarzaniu danych osobowych
Drogi Kliencie, zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 unijnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (tzw. RODO) informujemy, że administratorem Twoich danych osobowych jest Prezydent Miasta Krakowa z siedzibą Pl. Wszystkich Świętych 3-4, 31-004 Kraków. Z administratorem możesz się skontaktować pod adresem jw. lub drogą elektroniczną na adres: so.umk@um.krakow.pl.
Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez nas w celu obsługi i wypłaty świadczeń rodzinnych. Twoje dane są objęte rejestrem czynności przetwarzania pn. Świadczenia rodzinne.
Informujemy, że:
Masz prawo do żądania od administratora dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych.
Twoje dane osobowe będą przetwarzane do czasu załatwienia sprawy dla potrzeb której Twoje dane zostały zebrane, a następnie będą przechowywane u nas przez co najmniej 10 lat, po czym mogą ulec zniszczeniu lub zostaną przekazane do Archiwum Narodowego w Krakowie.
Masz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Podanie danych osobowych jest wymogiem ustawowym i ma charakter obowiązkowy. Konsekwencją niepodania danych jest brak możliwości rozpatrzenia wniosku.
Podstawę prawną przetwarzania Twoich danych stanowi przepis prawa: ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.