Nagrody i stypendia edukacyjne Miasta Krakowa przyznawane są w formie pieniężnej na podstawie przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz odnośnych uchwał Rady Miasta Krakowa i Zarządu Miasta Krakowa. Nagrody i stypendia są przyznawane od 1997 r. przez Komisję Nagród powoływaną Zarządzeniem Prezydenta Miasta Krakowa i działającą zgodnie z zasadami zawartymi w regulaminie przyjętym Uchwałą Nr 553/97 Zarządu Miasta Krakowa z dnia 2 czerwca 1997 r. Corocznie liczba nagrodzonych nauczycieli i uczniów nie może przekroczyć 10 osób w każdej z trzech kategorii wyróżnienia.

Nagrody i stypendia edukacyjne Miasta Krakowa - przyznawane corocznie za wybitne osiągnięcia nauczycielom, pedagogom i uczniom krakowskich szkół oraz placówek oświatowo-wychowawczych na podstawie uchwał Rady Miasta Krakowa z 1997 r (Nr LXX/697/97 i Nr LXX/696/97) - są uznawane w Krakowie za najbardziej prestiżowe wyróżnienia szczebla samorządowego w dziedzinie oświaty.

Corocznie w budżecie Miasta Krakowa ustalana jest kwota przeznaczona na maksymalnie 10 nagród dla nauczycieli i pedagogów, 10 nagród i 10 stypendiów dla uczniów. Stypendia edukacyjne Miasta Krakowa są formą wyróżnienia dla szczególnie uzdolnionych uczniów, dla których sytuacja materialna jest barierą dla dalszego rozwoju i przyznawane są na okres roku szkolnego (10 miesięcy). Nagrody edukacyjne wypłacane są jednorazowo, stypendia edukacyjne - jednorazowo, lub ratalnie (10 rat miesięcznych przez okres roku szkolnego) zgodnie z decyzją laureata.

W przypadku nagród i stypendiów edukacyjnych dla uczniów prawo zgłaszania kandydatów przysługuje wyłącznie dyrektorom szkół oraz placówek wychowania pozaszkolnego. Wnioski są składane do Wydziału Edukacji UMK do końca grudnia każdego roku kalendarzowego.